Δρ Αβραάμ Λ. Πλούμης

Ορθοπαιδικός Χειρουργός
Χειρουργός Σπονδυλικής Στήλης
Καθηγητής Φυσικής Ιατρικής και Αποκατάστασης
Αποκατάστασης Χειρουργικού Τομέα
Πανεπιστημίου Ιωαννίνων
Ειδικευθείς και Εξειδικευθείς στις Η.Π.Α

Ιατρείο: Μητροπόλεως 25, 54624 Θεσσαλονίκη

ΜΕΤΑΤΡΑΥΜΑΤΙΚΗ ΚΥΦΩΣΗ-ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ΟΒΕΛΙΑΙΑΣ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑΣ-ΠΡΩΙΜΗΣ ΕΝΑΡΞΗΣ ΙΔΙΟΠΑΘΗΣ ΣΚΟΛΙΩΣΗ

Αιτιολογία

 

Η μετατραυματική κύφωση συμβαίνει συχνότερα στην θωρακοοσφυϊκή και οσφυϊκή μοίρα της Σ.Σ.. Αυτού του είδους η κύφωση εμφανίζεται συχνότερα σε ασθενείς με σοβαρά νευρολογικά ελλείμματα όπως η τετραπληγία ή η παραπληγία. (εικόνα 1Α)

Εικόνα 1Α-Δ

Μετατραυματική κύφωση μπορεί να παρουσιασθεί εξαιτίας αποτυχίας της αρχικής θεραπείας ή μη αναγνωρισμένης βλάβης. Μπορεί επίσης να συμβεί λόγω ανεπαρκούς χειρουργικής θεραπείας όπως φαίνεται στις εικόνες στα δεξιά.

Συμπτώματα

 

Η κύφωση μπορεί να οδηγήσει σε χρόνιο αναπηρικό πόνο. Οι πηγές του πόνου μπορεί να είναι:

  •  η κόπωση των παρασπονδυλικών μυών
  • η χρόνια φλεγμονή και προοδευτική εκφύλιση
  • η πίεση της πρόσθιας μοίρας του Νωτιαίου Μυελού (Ν.Μ.) ή της νευρικής ρίζας

 

 

Κλινικά ευρήματα

 

Η επιδεινούμενη κύφωση αναπτύσσεται όταν υπάρχει μια μείζονα καταστροφή της πρόσθιας κολώνας και όλων των οπισθίων συνδέσμων. Σε παραπληγικούς ασθενείς, η σοβαρή κύφωση οδηγεί σε προβλήματα στην καθιστική ισορροπία και σε δερματικές αλλοιώσεις.

Θεραπευτικές επιλογές

Η θεραπεία της κύφωσης έχει σαν σκοπό την διόρθωση της παραμόρφωσης, την σταθερότητα της περιοχής και την βελτίωση της νευρολογικής λειτουργίας.

Οι εύκαμπτες παραμορφώσεις μπορούν να αντιμετωπισθούν με οπίσθια σπονδυλοδεσία με υλικά. Οι δύσκαμπτες παραμορφώσεις συχνά απαιτούν πιο πολύπλοκη χειρουργική μέθοδο.

 

 

Δύσκαμπτη Οβελιαία Ανισορροπία Σ.Σ. στους Ενήλικες

 

Περίληψη

 

Η διαταραχή της οβελιαίας ισορροπίας της Σ.Σ. εμφανίζεται σαν την αδυναμία ενός ασθενή να διατηρεί την φυσιολογική γραμμή της βαρύτητας μεταξύ της κεφαλής και της λεκάνης, όταν τον κοιτάμε από το πλάι. Κατά βάση, οι ασθενείς αυτοί δεν μπορούν να σταθούν όρθιοι. Αναλόγως με την βαρύτητα του προβλήματος, οι ασθενείς μπορούν να αντιρροπούν το πρόβλημα κάμπτοντας τα γόνατά τους και/ή τα ισχία, ή ευθειάζοντας του μύες της στάσης. Γενικώς, όσο περισσότερο σκυφτός είναι ο ασθενής, τόσο περισσότερο η βαρύτητα θα οδηγεί το σώμα του σε περισσότερη πρόσθια κάμψη.

Φυσιολογική Ανατομία

 

Όλες οι Σ.Σ. παρουσιάζουν κύφωση (πρόσθια κάμψη), αλλά αυτό είναι τυπικά περιορισμένο στην θωρακική μοίρα. Το σώμα ισορροπεί την θωρακική κύφωση με λόρδωση (οπίσθια κάμψη) στην αυχενική και οσφυϊκή μοίρα. Το σώμα έχει συνήθως ίσο αριθμό μοιρών οσφυϊκής λόρδωσης και θωρακικής κύφωσης, αν και αυτό ποικίλει με την ηλικία, τον βαθμό της αρθρίτιδας και διάφορες νοσογόνες διεργασίες. Η φυσιολογική γραμμή βαρύτητας του σώματος εκτείνεται από το κρανίο (Α1 σπόνδυλο) και διέρχεται από τον 1ο σπόνδυλο κάθε μοίρας της Σ.Σ. (Θ1, Ο1, Ι1 σπονδύλους). Οι γιατροί ονομάζουν αυτή την γραμμή ‘νήμα της στάθμης Α7 σπονδύλου’. Αν υπάρχει απώλεια της οσφυϊκής λόρδωσης ή/και αύξηση της θωρακικής κύφωσης, αυτή η γραμμή βαρύτητας μπορεί να περνά έμπροσθεν της Σ.Σ. και των ισχίων.

Λόρδωση Α1 Αυχενική μοίρα
Κύφωση Θ1 Θωρακική μοίρα
Λόρδωση Ο1 Οσφυϊκή μοίρα
Ι1 Φυσιολογική γραμμή βαρύτητας

Δύσκαμπτη Οβελιαία Ανισορροπία

 

Τύποι Οβελιαίας Ανισορροπίας

 

Sagittal imbalance is either fixed or flexible. “Flexible” means the patient can stand up straight if they work at it (with their hips and knees straight), while “fixed” suggests they cannot. Similarly, the imbalance can be either compensated or decompensated. “Compensated” means the body can adapt (usually by flexing the knees and hips), while “decompensated” implies they cannot (see below). The problem leading to the imbalance is either local (a few vertebra causing significant tilt), regional (many vertebra causing a slow forward bend), or a mix of the two (see below).

Η διαταραχή της οβελιαίας ισορροπίας είναι είτε δύσκαμπτη ή εύκαμπτη. ‘Εύκαμπτη’ σημαίνει ότι ο ασθενής μπορεί να σταθεί όρθιος αν προσπαθήσει (με τα ισχία και τα γόνατα τεντωμένα), ενώ ‘δύσκαμπτη’ σημαίνει ότι δεν μπορεί να σταθεί όρθιος. Παρομοίως, η ανισορροπία μπορεί να είναι αντιρροπούμενη ή μη αντιρροπούμενη. ‘Αντιρροπούμενη’ σημαίνει ότι το σώμα μπορεί να προσαρμοσθεί (συνήθως με κάμψη ισχίων και γονάτων), ενώ ‘μη αντιρροπούμενη’ σημαίνει ότι το σώμα δεν μπορεί να προσαρμοσθεί (δες παρακάτω). Το πρόβλημα που οδηγεί στην ανισορροπία είναι είτε τοπικό (λίγοι σπόνδυλοι δημιουργούν αρκετή κλίση), είτε γενικευμένο (πολλοί σπόνδυλοι οδηγούν σε μεγάλη πρόσθια κλίση) ή και συνδυασμός των δύο (δες παρακάτω).

Αντιρροπούμενη και Μη Αντιρροπούμενη Ανισορροπία

 

Α) Αντιρροπούμενη Ανισορροπία- Μία γυναίκα με τραυματική οσφυική κύφωση η οποία αντιρροπείται με υπερέκταση της θωρακικής μοίρας της Σ.Σ.. Η γραμμή βαρύτητας (νήμα στάθμης από Α7 σπόνδυλο) περνά δια του Ι1 σπονδύλου.
Β) Μη Αντιρροπούμενη Δύσκαμπτη Ανισορροπία- το νήμα της στάθμης από τον Α7 σπόνδυλο είναι πολύ έμπροσθεν του Ι1.

 

Τύποι Δύσκαμπτης Οβελιαίας Ανισορροπίας (Δ.Ο.Α.):

 

Η Δ.Ο.Α μπορεί να οφείλεται σε τοπικό πρόβλημα λίγων σπονδύλων, σε γενικευμένο πρόβλημα πολλών σπονδύλων, ή σε συνδυασμό και των δύο.

 

Δύσκαμπτη Οβελιαία Ανισορρπία

 

Αίτια της Δύσκαμπτης Οβελιαίας Ανισορροπίας (Σύνδρομο Επίπεδης Πλάτης)

 

1. Συγγενής Παραμόρφωση Σπονδύλου

Αν ένας ή περισσότεροι σπόνδυλοι εμφανισθούν με πρόσθια γωνίωση κατά την γέννηση (ή κατά την ανάπτυξη), η Σ.Σ. μπορεί να μην αναπτύξει την κατάλληλη ισορροπημένη οσφυϊκή μοίρα Σ.Σ.. Στα παιδιά, η Σ.Σ. είναι συνήθως αρκετά εύκαμπτη για να αντιρροπεί το πρόβλημα. Όμως, με την πάροδο του χρόνου, η Σ.Σ. του ενήλικα μπορεί να χάσει την δυνατότητα να αντιρροπεί τους παραμορφωμένους σπονδύλους.

2. Αναπτυξιακή

Μιά αντιρροπούμενη οσφυϊκή κύφωση μπορεί να μετατραπεί σε μη αντιρροπούμενη με το χρόνο καθώς οι μεσοσπονδύλιοι δίσκοι εκφυλίζονται. Παρόμοια, μια επιδεινούμενη θωρακική κύφωση μπορεί να ξεπεράσει την ικανότητα της οσφυϊκής μοίρας της Σ.Σ. να αντιρροπεί, με το χρόνο (κάνε κλικ εδώ για το παράδειγμα). [Παράδειγμα οπίσθιας οστεοτομίας]

3. Μετεγχειρητική

‘Μετεγχειρητική’ σημαίνει ότι το σώμα δεν ήταν ικανό να αντιρροπήσει τις αλλαγές στην οβελιαία ισορροπία μετά την εγχείρηση. Συχνά αίτια είναι οι σπονδυλοδεσίες πολλών επιπέδων με απώλεια της οσφυϊκής λόρδωσης ή μετεγχειρητικές λοιμώξεις.

 

Μετεγχειρητική Δ.Ο.Α.

Α) Προοδευτική καθίζηση της Σ.Σ. μετά από σπονδυλοδεσία πολλαπλών επιπέδων που οδήγησαν σε σημαντική απώλεια της οσφυϊκής λόρδωσης.
Β) Λοίμωξη ύπερθεν υπολορδωτικής (με ανεπαρκή λόρδωση) σπονδυλοδεσίας οδήγησε σε οβελιαία ανισορροπία.
Γ) Διατατική σπονδυλοδεσία που οδήγησε σε ‘Σύνδρομο Επίπεδης Πλάτης’

4. Σνδρομο Επίπεδης Πλάτης

Κατά τα πρώτα χρόνια των υλικών σπονδυλοδεσίας, το εμφύτευμα με το όνομα ‘ράβδος Harrington’ ευθείαζε την Σ.Σ. όπως ο γρύλος σηκώνει το αυτοκίνητο. Ενώ ήταν αποτελεσματικό στο να ευθειάζει την Σ.Σ., οδηγούσε σε απώλεια της φυσιολογικής λόρδωσης και κύφωσης με αποτέλεσμα την διαταραχή της ‘Επίπεδης Πλάτης’.

5. Λοιμώξεις

 

6. Σύνδρομο του Μεταβατικού Επιπέδου

Όταν ένα τμήμα της Σ.Σ. δένεται, τα παρακείμενα επίπεδα υπόκεινται σε αυξημένα φορτία. Σε μερικές περιπτώσεις, οι σπόνδυλοι μπορεί να πάθουν κάταγμα ή οι δίσκοι μπορεί να αποδιοργανωθούν με αυξανόμενο ρυθμό

Σύνδρομο μεταβατικού επιπέδου:

Α) Σε μια γυναίκα 65 χρόνων με θωρακοοσφυϊκή σκολίωση και ήπια οβελιαία ανισορροπία (η κεφαλή έμπροσθεν των ισχίων της) διενεργήθηκε σπονδυλοδεσία Θ10-ιερό.
Β) Μετεγχειρητικά, η οβελιαία ισορροπία της ήταν φυσιολογική.
Γ) Μετά από πτώση, υπέστη κάταγμα ύπερθεν της σπονδυλοδεσίας της και ξεκίνησε η πρόσθια κάμψη του κορμού της.
Δ) Με το χρόνο, η οβελιαία ανισορροπία έγινε δύσκαμπτη οπότε και δυσκολευόταν να σταθεί όρθια.

Δύσκαμπτη Οβελιαία Ανισορροπία

 

Μη Χειρουργική Θεραπεία

 

Η μη χειρουργική θεραπεία για την δύσκαμπτη οβελιαία ανισορροπία είναι παρόμοια με αυτήν για όλους τους τύπους της σπονδυλικής παθολογίας. Αντιφλεγμονώδη φάρμακα και φυσικοθεραπεία είναι τυπικά οι πρώτες συστάσεις. Οι επισκληρίδιες εγχύσεις κορτιζόνης μπορεί να είναι επιβοηθητικές στην διάγνωση και την θεραπεία της οσφυϊκής ριζίτιδας (πίεση νεύρου). Οι κηδεμόνες είναι αναποτελεσματικοί γιατί αδυνατίζουν του μύες της στάσης και δεν αντιμετωπίζουν την υποκείμενη παθολογία. Αν η ανισορροπία επιδεινώνεται και υπάρχει σημαντικός πόνος, τότε συνήθως ενδείκνυται η χειρουργική θεραπεία.

Διαγνωστικός Έλεγχος

 

Patients often need several preoperative imaging studies to fully understand the underlying problem.
Οι ασθενείς συνήθως χρειάζεται να κάνουν πολλές προεγχειρητικές ακτινολογικές εξετάσεις για να κατανοηθεί πλήρως το υποκείμενο πρόβλημα.

  • Ακτινογραφίες Ακτινογραφίες σε μακρύ φίλμ σε όρθια θέση με τα ισχία-γόνατα σε έκταση είναι κρίσιμες για την εκτίμηση του βαθμού της ανισορροπίας.
  • Αξονική Τομογραφία (CT) Συχνά ή αξονική τομογραφία βοηθά στην διερεύνηση της οστικής ανατομίας. Οι μαγνήτες της μαγνητικής τομογραφίας MRI αντανακλούν το σήμα από τα μεταλλικά εμφυτεύματα (αν υπάρχουν) δυσχεραίνοντας την εικόνα της ανατομίας.
  • Μαγνητική Τομογραφία (MRI) Η μαγνητική τομογραφία είναι η καταλληλότερη εξέταση για την απεικόνιση των νεύρων και των δίσκων.
  • Σπινθηρογράφημα οστών Το σπινθηρογράφημα 3 φάσεων δείχνει τις περιοχές με αυξημένη δραστηριότητα που μπορεί να αντιπροσωπεύουν ψευδάρθρωση ή άλλες ανωμαλίες.

Ακτινογραφίες σε μακρύ φίλμ σε όρθια θέση:

Αυτές οι εικόνες δείχνουν την σημασία να λαμβάνονται οι μακριές ακτινογραφίες με τα γόνατα και τα ισχία σε έκταση. Η αριστερή εικόνα δείχνει την αντιρροπούμενη εικόνα του ασθενή, ενώ η δεξιά εικόνα δείχνει το εύρος της οβελιαίας ανισορροπίας (ίδιος ασθενής με τα ισχία και τα γόνατα σε έκταση)

Δύσκαμπτη Οβελιαία Ανισορροπία

 

Χειρουργική Θεραπεία

Η διαδικασία της απόφασης για χειρουργείο εξαρτάται από έναν αριθμό παραγόντων: τον τύπο της οβελιαίας ανισορροπίας, την ηλικία και την υγεία του ασθενούς καθώς και άλλα. Τα υλικά σπονδυλοδεσίας και οι τεχνικές οστεοτομίας επιτρέπουν στην επανατοποθέτηση της Σ.Σ.. Παρακάτω περιγράφονται οι διάφοροι τύποι οστεοτομιών Σ.Σ.

1. Οπίσθια οστεοτομία (ονομάζεται επίσης οστεοτομία “Smith-Peterson” ή “Ponte”):

Αυτή η επέμβση περιλαμβάνει την αφαίρεση των οπισθίων διαρθρώσεων και μεσακάνθιων συνδέσμων με σκοπό την οπίσθια κλίση των σπονδύλων διαμέσου ενός κινητού μεσοσπονδυλίου δίσκου. Οι οπίσθιες διαρθρώσεις τυπικά περιορίζουν την έκταση της Σ.Σ., ώστε η αφαίρεσή τους επιτρέπει στον χειρουργό να αυξήσει την λόρδωση. Σε πολλαπλά επίπεδα, επιτυγχάνεται 5-15 o λόρδωσης ανά επίπεδο.

Οπίσθια Οστεοτομία:

A) Πλάγια προβολή της Σ.Σ. όπου φαίνεται η αφαίρεση του οστού και των οπισθίων διαρθρώσεων.
Β) Πλάγια προβολή της Σ.Σ. όπου έχει κλείσει η οστεοτομία.
Γ) Πλάγια ακτινογραφία μιας γυναίκας με σοβαρού βαθμού, δύσκαμπτη κύφωση τύπου Scheurmann.
Δ) Πλάγια ακτινογραφία μετεγχειρητικά. Οι πολλαπλές οπίσθιες οστεοτομίες επέτρεψαν στον χειρουργό να ελαττώσει την κύφωση σε φυσιολογικά επίπεδα.

2. Αφαιρετική οστεοτομία αυχένος:

 

Οι χειρουργοί χρησιμοποιούν αυτή την επέμβαση για να επιτύχουν διόρθωση εντός του κυφωτικού τμήματος. Ονομάζεται ‘κλειστή σφηνοειδής οστεοτομία’ γιατί ένα τριγωνικό τμήμα οστού αφαιρείται έτσι ώστε το οστούν να μπορεί να γωνιωθεί οπισθίως-ραχιαίως. Αυτή η τεχνική είναι ιδιαίτερα ισχυρή, ειδικά στην οσφυϊκή μοίρα που οι σπόνδυλοι είναι μεγαλύτεροι, και μικρές διορθώσεις οδηγούν σε μεγάλη βελτίωση της στάσης. Είναι παρόμοια με την τοποθέτηση μιας σφήνας μεταξύ των τούβλων- δημιουργώντας μια απότομη οπίσθια κλίση της Σ.Σ.. Το χειρουργείο απαιτεί χρήση υλικών οστεοσύνθεσης ύπερθεν και κάτωθεν της οστεοτομίας.

Αφαιρετική οστεοτομία αυχένος:

Α) Πλάγια προβολή που δείχνει με ροζ χρώμα την περιοχή της οστικής αφαίρεσης.
Β) Το λορδωτικό τμήμα μετά το κλείσιμο της οστεοτομίας. Προσέξτε ότι το πρόσθιο μέρος του σπονδύλου έχει διπλάσιο ύψος από το οπίσθιο προκαλώντας λόρδωση.
Γ) Προεγχειρητικές ακτινογραφίες ασθενούς με δύσκαμπτη οβελιαία ανισορροπία λόγω οστικής καθίζησης και λοίμωξης.
Δ) Πλάγια ακτινογραφία που δείχνει την αποκατάσταση της λόρδωσης μετά την οστεοτομία.

3. Αφαίρεση σπονδυλικής κολώνας:

 

Αυτή είναι η πιο ισχυρή τεχνική από όλες τις σπονδυλικές οστεοτομίες. Είναι απαραίτητη όταν υπάρχει σοβαρή κάμψη σε μικρή περιοχή της Σ.Σ.. Περιλαμβάνει σχεδόν την απεξάρθρωση της Σ.Σ. με ελεγχόμενο τρόπο και την επανευθυγράμμισή της με σωστή φορά.

4. Πρόσθια-οπίσθια οστεοτομία:

 

Σε ορισμένες περιπτώσεις με αποτυχία σπονδυλοδεσίας, μπορούμε να εκμεταλλευτούμε την κίνηση της για την αποκατάσταση της ευθυγράμμισης. Αυτό μπορεί να απαιτεί πρόσθια και οπίσθια επέμβαση για να κερδίσουμε από την ύπαρξη κίνησης διαμέσου της αποτυχίας σπονδυλοδεσίας ή ενός κινητού επιπέδου.

Συνήθεις Ερωτήσεις Σκολίωσης

Τι είναι η Σκολίωση;

 

Η Σ.Σ. έχει φυσιολογικά κυρτώματα. Αυτά τα κυρτώματα στρογγυλοποιούν τους ώμους και δημιουργούν εσοχή της κατώτερης οσφυϊκής μοίρας. Αλλά μερικοί άνθρωποι έχουν Σ.Σ. με κυρτώματα πλαγιοπλάγια με στροφή. Σε αντίθεση με την λάθος στάση, αυτά τα κυρτώματα δεν μπορούν να διορθωθούν απλώς μαθαίνοντας την ορθή στάση.

Αυτή η κατάσταση με πλαγιοπλάγια σπονδυλικά κυρτώματα ονομάζεται ‘σκολίωση’. Στην ακτινογραφία, η Σ.Σ. ενός ατόμου με σκολίωση δείχνει να έχει περισσότερο σχήμα τελικού σίγμα (S) ή μισοφέγγαρου (C) παρά μια ευθείας γραμμής. Αυτά τα κυρτώματα μπορούν να εμφανίζουν τους ώμους ή την μέση ατόμου σαν ασύμμετρους. Μερικά από αυτά τα οστά μπορεί επίσης να έχουν στρίψει ελαφρώς, κάνοντας την μία ωμοπλάτη να προβάλλει περισσότερο από την άλλη.

Η σκολίωση είναι ένας περιγραφικός όρος και δεν είναι διάγνωση. Σε περισσότερες από 80% των περιπτώσεων, δεν είναι γνωστό συγκεκριμένο αίτιο. Τέτοιες περιπτώσεις ονομάζονται ‘ιδιοπαθείς’, που σημαίνει ‘ασαφούς αιτίου’. Αυτό είναι περισσότερο συχνό στα κορίτσια εφηβικής ηλικίας. Η ιδιοπαθής σκολίωση χαρακτηρίζεται τυπικά σαν ‘βρεφική’ σε παιδιά 0-3 ετών, ‘παιδική’ σε ηλικίες 4-10 ετών, ‘εφηβική’ σε ηλικίες 11-18 ετών, και ‘ενηλίκων’ σε ασθενείς μεγαλύτερους των 18 ετών. Καταστάσεις γνωστές ότι προκαλούν σπονδυλική παραμόρφωση είναι οι συγγενείς σπονδυλικές ανωμαλίες (παρούσες στην γέννηση- συγγενής σκολίωση), νευρολογικές διαταραχές (νευρομυϊκή σκολίωση), γενετικές καταστάσεις, και πολλές άλλες αιτίες. Η σκολίωση δεν προέρχεται από το σήκωμα βαρειών αντικειμένων, συμμετοχή σε αθλητικές δραστηριότητες, στάσεις ύπνου/όρθιας θέσης, ή μικρές ανωμαλίες μήκους σκελών.

Έχω Σκολίωση;

Η απόφαση για το αν έχεις ή όχι σκολίωση θα γίνει καλύτερα από γιατρό που κάνει την κλινική εξέταση της πλάτης σου. Η εξέταση γίνεται ενώ βρίσκεσαι σε όρθια θέση με τα χέρια στο πλάι. Ο γιατρός θα σε δει από πίσω ψάχνοντας για κύρτωμα της Σ.Σ., ασυμμετρία της ωμοπλάτης, ασυμμετρία της μέσης και οποιαδήποτε μετατόπιση του κορμού. Μετά θα σκύψεις μπροστά και ο γιατρός θα δει και πάλι την πλάτη σου από πίσω ψάχνοντας για στροφικό στοιχείο της σκολίωσης στο πάνω μέρος της πλάτης (προέχουσες πλευρές) ή στην κατώτερη περιοχή της μέσης (προέχουσα οσφύ ή μέση). Μετά από αυτή την απλή εξέταση, ο γιατρός συνήθως θα δει τις αρχικές ακτινογραφίες της Σ.Σ., τόσο οπίσθια όσο και πλάγια προβολή, σε όλο της το μήκος από τον αυχένα μέχρι την λεκάνη. Αν υπάρχει σκολίωση, ο γιατρός θα μετρήσει τις ακτινογραφίες και θα σου δώσει έναν αριθμό σε μοίρες, βοηθώντας στην περιγραφή της σκολίωσης.

Ποιες Είναι Οι Θεραπευτικές Επιλογές Μου;

 

  • Παρακολούθηση Αυτή η επιλογή είναι για κυρτώματα λίγων μοιρών μέτρησης στην φάση της ανάπτυξης (εφηβική σκολίωση), ή για κυρτώματα μετρίου βαθμού (<40-45 μοίρες) όταν έχει ολοκληρωθεί η ανάπτυξη. Για ενήλικες, η παρακολούθηση και η φυσικοθεραπεία ενδείκνυνται για εκείνους τους ασθενείς με ήπια συμπτώματα και κυρτώματα που δεν είναι μεγάλα.
  • Κηδεμόνες Αυτή η επιλογή είναι για κυρτώματα 25 μέχρι 45 μοιρών σε παιδιά σε φάση ανάπτυξης για να την πρόληψη επιδείνωσης του κυρτώματος καθώς υπολείπεται περαιτέρω ανάπτυξη της Σ.Σ.. Ο στόχος του κηδεμόνα είναι να προλάβει την περαιτέρω επιδείνωση καθώς ο κηδεμόνας δεν μπορεί να διορθώσει το κύρτωμα.
  • Χειρουργική Θεραπεία Αυτή η επιλογή παραμένει για κυρτώματα που είναι γενικώς μεγαλύτερα από 50 μοίρες σε εφήβους και ενήλικες ασθενείς. Χειρουργείο μπορεί να πραγματοποιηθεί για μικρότερα κυρτώματα αν η εμφάνιση του κυρτώματος είναι ενοχλητική για τον ασθενή ή αν τα συμπτώματα συνδέονται με την σκολίωση για τον ενήλικο ασθενή. Ο στόχος της χειρουργικής θεραπείας είναι η επίτευξη διόρθωσης του κυρτώματος και πρόληψης επιδείνωσής του. Αυτό επιτυγχάνεται γενικώς με τοποθέτηση μεταλλικών εμφυτευμάτων στην Σ.Σ., τα οποία στη συνέχεια συνδέονται με ράβδους. Οι ράβδοι διορθώνουν το σπονδυλικό κύρτωμα και το διατηρούν σε διορθωμένη θέση μέχρι την επίτευξη της οστικής σπονδυλοδεσίας ή συνδέουν τα σπονδυλικά τμήματα μεταξύ του

 

Σκολίωση Πρώιμης Έναρξης

 

Εισαγωγή

 

Η σκολίωση πρώιμης έναρξης είναι το μετωπιαίο (πλαγιοπλάγιο) κύρτωμα της Σ.Σ. το οποίο διαγιγνώσκεται πριν την ηλικία των 10 ετών. Υπάρχουν διάφοροι τύποι της σκολίωσης πρώιμης έναρξης, περιλαμβάνοντας:

  • Βρεφική Ιδιοπαθής Σκολίωση
  • Νεανική Ιδιοπαθής Σκολίωση
  • Συγγενή Σκολίωση

Υπάρχουν ακόμη καταστάσεις όταν ισχύουν ξεχωριστές συνθήκες σε μια σκολίωση πρώιμης έναρξης:

  • Νευρομυική Σκολίωση
  • Συνδρομική Σκολίωση
  • Σύνδρομο Θωρακικής Ανεπάρκειας

 

Σκολίωση Πρώιμης Έναρξης

 

Αξιολόγηση

 

Όταν αξιολογείται ένας ασθενής για πιθανή σκολίωση πρώιμης έναρξης, ο γιατρός θα λάβει πρώτα ένα λεπτομερές ιστορικό και θα διενεργήσει μια πλήρη φυσική εξέταση. Μετά από αυτό, το επόμενο βήμα είναι η διενέργεια ακτινογραφιών Σ.Σ. και αυχένος. Η αξονική (CT) και η μαγνητική (MRI) τομογραφία μπορεί επίσης να ζητηθούν για να ληφθεί μια τρισδιάστατη εικόνα της Σ.Σ. και πως αυτή τοποθετείται στο σώμα συνολικά. Στα παιδιά μικρότερα των 3 μηνών, μερικές φορές είναι χρήσιμος ο υπέρηχος. Ο γιατρός σας μπορεί επίσης να συστήσει έναν υπέρηχο νεφρών ή εξετάσεις σχετικές με την καρδιά, καθώς οι νεφροί και η καρδιά διαμορφώνονται ταυτόχρονα με τους σπονδύλους. Κάτι που επιδρά στη Σ.Σ. μπορεί να επιδράσει και σε αυτά τα όργανα.

Ποιες είναι οι θεραπευτικές επιλογές μου;

 

Οι θεραπευτικές επιλογές για την σκολίωση εμπίπτουν σε τρεις κύριες κατηγορίες: παρακολούθηση της σκολίωσης, μη χειρουργική θεραπεία (που περιλαμβάνει τον κηδεμόνα, τον γύψινο επίδεσμο και την έλξη)

 

  • Παρακολούθηση
  • Κηδεμόνας
  • Γύψινος επίδεσμος
  • Έλξη
  • Χειρουργική Επέμβαση

 

Θεραπεία

 

Εισαγωγή

 

Υπάρχουν πολλές θεραπευτικές επιλογές για τα παιδιά με σκολίωση πρώιμης έναρξης. Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε ότι αυτές οι επιλογές εξατομικεύονται κάθε ασθενή. Διάφοροι παράγοντες εμπεριέχονται στην διαδικασία λήψης της απόφασης και ο χειρουργός της Σ.Σ. είναι κατάλληλα προετοιμασμένος για να σας βοηθήσει καθοδηγώντας σας στην ιδανική θεραπεία για το παιδί σας. Επιπροσθέτως, δεν είναι όλες οι θεραπευτικές επιλογές εγκεκριμένες από τον ΕΟΦ; όμως, χρησιμοποιούνται ‘εκτός ενδείξεων’ σε κάποιες περιπτώσεις αν προτείνονται από το γιατρό. Αυτό το κεφάλαιο περιγράφει τις διαφορετικές επιλογές που είναι διαθέσιμες για την θεραπεία της σκολίωσης πρώιμης έναρξης

Θεραπεία

 

Παρακολούθηση

Η παρακολούθηση είναι συνήθως η πρώτη μέθοδος θεραπείας για ένα μικρό παιδί με σπονδυλική παραμόρφωση. Ο γιατρός θα πρέπει πρώτα να αποφασίσει αν το κύρτωμα επιδεινώνεται- – αυτό σημαίνει ότι χειροτερεύει. Μερικά παιδιά θα έχουν ένα κύρτωμα της Σ.Σ. τους το οποίο παραμένει σταθερό και αμετάβλητο, ενώ άλλα παιδιά θα έχουν ένα κύρτωμα που συνεχίζει να επιδεινώνεται. Ακριβώς επειδή ο χειρουργός Σ.Σ. απλώς ‘παρακολουθεί’ το παιδί δεν σημαίνει και ότι δεν το θεραπεύει. Κατά τον χρόνο αυτό, όχι μόνο ο γιατρός-χειρουργός του παιδιού σας κοιτάζει για αλλαγές στο κύρτωμα, αλλά πιθανώς θα ζητήσει και μερικές ειδικές εξετάσεις για να αξιολογήσει περαιτέρω την κατάσταση του παιδιού και θα σας συστήσει να δείτε και άλλους γιατρούς. Αυτές οι εξετάσεις περιλαμβάνουν την μαγνητική ή την αξονική τομογραφία (είναι διαφορετικά είδη εξέτασης). Το παιδί σας μπορεί μετά να παραπεμφθεί σε άλλους ειδικούς, όπως ο γενετιστής, ο καρδιολόγος ή ο πνευμονολόγος για να σιγουρευτεί ότι δεν υπάρχουν προβλήματα σε άλλα μέρη του σώματος.

Ο γιατρός-χειρουργός Σ.Σ. θα ζητήσει πιθανώς να δει το παιδί σας τακτικά και να έχει νέες ακτινογραφίες με πρόσθια και πλάγια προβολή. Στη συνέχεια θα μετρήσει τα κυρτώματα και θα τα συγκρίνει με τις προηγούμενες ακτινογραφίες, καθώς και με ακτινογραφίες της πρώτης επίσκεψης του παιδιού. Το ιδανικό είναι όλες οι ακτινογραφίες να γίνουν στο ίδιο εργαστήριο-κλινική έτσι ώστε ο γιατρός να έχει παρόμοιας τεχνικής ακτινογραφίες για να συγκρίνει και να διατηρεί το αρχείο του παιδιού σας. Ο χειρουργός σας θα συνεχίσει προφανώς να παρακολουθεί το κύρτωμα του παιδιού σας στην περίπτωση που δεν υπάρχει σημαντική αύξηση του μεγέθους του. Σε μερικές περιπτώσεις το κύρτωμα μπορεί να μειωθεί ή και να εξαφανισθεί (όπως στην βρεφική σκολίωση). Αν ο γιατρός-χειρουργός σου βρει αύξηση του κυρτώματος, ή εξαιρετικά πιθανή την επιδείνωσή του, ένα άλλο είδος θεραπείας θα χρειαστεί να ξεκινήσει. Μπορεί να ζητηθούν δυναμικές ακτινογραφίες Σ.Σ. σε κάμψη για να εκτιμηθεί η ευκαμψία του κυρτώματος και να αποφασισθούν τα επόμενα βήματα στη θεραπεία.

Θεραπεία

 

Κηδεμόνας

Αν το κύρτωμα είναι επιδεινούμενο και το παιδί σας συνεχίζει να αναπτύσσεται, ο γιατρός-χειρουργός σας μπορεί να συστήσει την τοποθέτηση κηδεμόνα στο παιδί σας. Αυτό εξαρτάται από την ευκαμψία του κυρτώματος, όπως φαίνεται από τις δυναμικές ακτινογραφίες κάμψης. Αν το κύρτωμα είναι δύσκαμπτο και δεν διορθώνεται (να γίνει μικρότερο) στις δυναμικές ακτινογραφίες κάμψης, τότε ο κηδεμόνας θα βοηθήσει λίγο. Σπανίως ένας κηδεμόνας διορθώνει πλήρως την σκολίωση, αντιθέτως ο στόχος του κηδεμόνα είναι να επιτρέψει στο παιδί να αναπτυχθεί μέχρι  να γίνει κάποια χειρουργική επέμβαση. Πρέπει να υπογραμμισθεί ξανά ότι ο σκοπός του κηδεμόνα είναι να καθυστερήσει μια αναπόφευκτη επιδείνωση του κυρτώματος, όχι να διορθώσει το κύρτωμα.

Ο κηδεμόνας που συστήνει ο γιατρός σας μπορεί να εξαρτάται από την ηλικία του παιδιού σας και από το ιατρικό κέντρο που επισκέπτεστε. Υπάρχουν πολλά είδη κηδεμόνων που έχουν τα ίδια ποσοστά επιτυχίας, αλλά ο γιατρός σας θα επιλέξει ένα βασισμένος στην εμπειρία του με τα διαφορετικά είδη κηδεμόνων. Ο κηδεμόνας Kalabas έχει πολλούς ιμάντες που εφαρμόζονται πάνω από τον ώμο και κάμπτουν το παιδί στην αντίθετη κατεύθυνση από αυτήν του κυρτώματος (Εικόνα 1). Ο κηδεμόνας Wilmington είναι ειδικής διαμόρφωσης θωρακο-οσφυο-ιερός κηδεμόνας που πλάθεται για να πιέζει και να διορθώνει το κύρτωμα (Εικόνα 2). Ο κηδεμόνας Boston είναι παρόμοιος αλλά περιλαμβάνει μαλακά πρόσθετα εντός του κηδεμόνα για να διορθώνει το κύρτωμα (Εικόνα 3). Ο κηδεμόνας Milwakee, ένας από τους πρώτους κηδεμόνες που χρησιμοποιήθηκαν στην σκολίωση, είναι επίσης παρόμοιος, αλλά περιλαμβάνει επέκταση προς τον πώγωνα (Εικόνα 4). Είναι, όμως, ο μόνος κηδεμόνας που μπορεί να βοηθήσει σε κυρτώματα στο ανώτερο μέρος της Σ.Σ.. Ο γιατρός το πιθανότερο είναι να συστήσει το παιδί σας να φορά τον κηδεμόνα σε πλήρες ωράριο. Οι κηδεμόνες αφαιρούνται γενικά στο μπάνιο και σε ειδικές περιπτώσεις. Καθώς το παιδί σας θα μεγαλώνει, νέοι κηδεμόνες θα χρειαστεί να κατασκευασθούν, περίπου κάθε 12-18 μήνες.

Εικόνα 1

Ο κηδεμόνας Kalabas έχει πολλούς ιμάντες που εφαρμόζονται πάνω από τον ώμο και κάμπτουν το παιδί στην αντίθετη κατεύθυνση από αυτήν του κυρτώματος.

Εικόνα 2

Ο κηδεμόνας Wilmington είναι ειδικής διαμόρφωσης θωρακο-οσφυο-ιερός κηδεμόνας που πλάθεται για να πιέζει και να διορθώνει το κύρτωμα.

Εικόνα 3

Κηδεμόνας Boston ή θωρακο-οσφυο-ιερά όρθωση (TLSO)

Εικόνα 4

Ο κηδεμόνας Milwakee, που περιλαμβάνει επέκταση προς τον πώγωνα, μπορεί να βοηθήσει σε κυρτώματα στο ανώτερο μέρος της Σ.Σ..

 

Σκολίωση Πρώιμης Έναρξης

 

Θεραπεία

 

Γύψινος Επίδεσμος

Λίγα μόνο κέντρα θεραπεύουν τα παιδιά με γυψεπίδεσμο σώματος (Εικόνα 5). Η τοποθέτηση του παιδιού σε γυψεπίδεσμο μπορεί να απαιτήσει γενική αναισθησία για να αυξήσει την ευκαμψία του κυρτώματος και να είναι το παιδί ήρεμο κατά την τοποθέτηση. Ο γυψεπίδεσμος αλλάζεται γενικά κάθε 2-4 μήνες, συνήθως υπό αναισθησία. Η τοποθέτηση γυψεπιδέσμου μπορεί να υπερέχει στον έλεγχο του κυρτώματος με το κόστος ότι είναι άβολο στη χρήση του (δεν μπορεί να αφαιρεθεί για το μπάνιο).

Πολλαπλές αλλαγές του γυψεπιδέσμου (ένας επίδεσμος μετά τον άλλο, αλλαγή σε σταθερά χρονικά διαστήματα για να επιτρέπουν την ανάπτυξη) μπορεί να γίνονται για να καθυστερήσει την χρήση κηδεμόνα, ώστε να διορθωθεί αρκετά η παραμόρφωση με τους γυψεπιδέσμους πριν να αρχίσει η χρήση του κηδεμόνα.

Η τοποθέτηση γυψεπιδέσμου μπορεί να είναι η οριστική μορφή θεραπείας παρά μια απλή τακτική καθυστέρησης. Έρευνα από το Ηνωμένο Βασίλειο δείχνει ότι η θεραπεία της μη-συγγενούς σκολίωσης με πολλαπλούς γυψεπιδέσμους σε παιδιά ηλικίας 12 μηνών με μέσο όρο κυρτώματος τις 32° οδήγησε σε ορισμένες περιπτώσεις σε ελάττωση της σκολίωσης μέχρι και <10° κατά την ωρίμανση του σκελετού. Σε ασθενείς που ξεκίνησαν θεραπεία στους 18 μήνες ή αργότερα, με μεγαλύτερα κυρτώματα μέσου όρου 52°, επιτεύχθηκε μικρότερη διόρθωση αλλά οι παραμορφώσεις τους διατηρήθηκαν σε σταθερό μέγεθος.

Η τοποθέτηση γυψεπιδέσμου σε παιδιά κάτω των 2 ετών, όπου ο στόχος είναι η εξάλειψη της σκολίωσης, απαιτεί αλλαγές του γυψεπιδέσμου υπό αναισθησία κάθε 2-3 μήνες (το ελάχιστο 5 γυψεπίδεσμους) με στόχο την επίτευξη ευθείας Σ.Σ.. Παρά την παρατεταμένη χρήση του γυψεπιδέσμου, απαιτείται κηδεμόνας μετά το τέλος των αλλαγών του γυψεπιδέσμου. Παιδιά μεγαλύτερα των 2 ετών απαιτούν αλλαγές του γυψεπιδέσμου κάθε 3-4 μήνες. Στα μεγαλύτερα παιδιά που εμφανίζουν ‘υποτροπή’ μπορεί να επανατοποθετηθεί γυψεπίδεσμος για 4 μήνες για να επαναδιορθωθεί η παραμόρφωση, πριν την συνέχιση με κηδεμόνα

Εικόνα 5

Ασθενείς με γυψεπίδεσμο λόγω σκολίωσης. Αφήνεται κενό στην περιοχή του θώρακα και της κοιλιάς για να επιτρέπεται η φυσιολογική αναπνοή και σίτιση. Οι ιμάντες ώμων είναι προαιρετικοί.

 

Σκολίωση Πρώιμης Έναρξης

Θεραπεία

 

Έλξη

Η θεραπεία ασθενών με επιδεινούμενη παραμόρφωση που δεν είναι υποψήφιοι για κηδεμόνα ή γυψεπίδεσμο μπορεί να είναι πιο δύσκολη, για παράδειγμα ασθενείς με αδυναμία, ακαταλληλότητα δέρματος ή θωρακικού τοιχώματος, νοητική υστέρηση, ή με μεγάλα και δύσκαμπτα κυρτώματα που δεν διορθώνονται αρκετά με τις αλλαγές του γυψεπιδέσμου. Σε αυτές τις περιπτώσεις, η έλξη με Halo διαμέσου της βαρύτητας είναι μια μέθοδος διόρθωσης της παραμόρφωσης και, εμμέσως, βελτιώνει την μηχανικής της αναπνοής. Η μέθοδος της έλξης έχει πρόσφατα ξανακερδίσει την προτίμηση σε μερικά κέντρα.

Το Halo (ένα μεταλλικός δακτύλιος γύρω από το κεφάλι) τοποθετείται υπό γενική αναισθησία. Πολλαπλοί ήλοι σταθεροποιούν τον δακτύλιο στο κρανίο του ασθενή. Το Halo δεν είναι επώδυνο και ανέχεται καλά αφού το συνηθίσει ο ασθενής. Η έλξη εφαρμόζεται την επόμενη μέρα μέσω σκοινιών, τροχαλιών και βαριδιών ή ελασμάτων τα οποία προσαρμόζονται στο κρεβάτι ή το αμαξίδιο του ασθενή. Κάποιοι ασθενείς μπορούν να αντιμετωπισθούν και με ημερήσια νοσηλεία, εφόσον η οικογένεια είναι άνετη με τη μέθοδο. Το παιδί παρακολουθείται με πολλαπλές ακτινογραφίες μετά από κάθε αύξηση βάρους της έλξης. Όταν η Σ.Σ. αποκτήσει τον μέγιστο βαθμό διόρθωσης, ο γιατρός-χειρουργός σας θα αποφασίσει τα επόμενα βήματα στη θεραπεία.

Σκολίωση Πρώιμης Έναρξης

 

Θεραπεία

 

Χειρουργική Επέμβαση

Η χειρουργική επέμβαση είναι μερικές φορές απαραίτητα για να αντιμετωπισθεί η σπονδυλική παραμόρφωση σε μικρά παιδιά, και η απόφαση για να διενεργηθούν αυτές οι επεμβάσεις βασίζεται σε πολλούς παράγοντες. Αν το κύρτωμα του παιδιού δείχνει επιδείνωση παρά τον κηδεμόνα ή τον γυψεπίδεσμο, θα πρέπει να σκεφτούμε το χειρουργείο. Το δίλλημα που αντιμετωπίζει ο χειρουργός είναι πώς να σταματήσει την εξέλιξη του κυρτώματος χωρίς να επηρεάσει αρνητικά την μελλοντική ανάπτυξη. Μερικές φορές αυτό είναι αναπόφευκτο, καθώς οι περισσότερες χειρουργικές επεμβάσεις περιλαμβάνουν το σταμάτημα της σπονδυλικής ανάπτυξη με την τεχνική που ονομάζεται ‘σπονδυλοδεσία’

Σκολίωση Πρώιμης Έναρξης

 

Θεραπεία

 

Σπονδυλοδεσία in situ

Η σπονδυλοδεσία είναι μια επέμβαση που διενεργείται για το σταμάτημα της ανάπτυξης της Σ.Σ.. Μπορεί να γίνει είτε από πίσω (οπίσθια) είτε διαμέσου του θώρακα (πρόσθια). Οι αρθρώσεις της Σ.Σ. αφαιρούνται και τοποθετείται οστικό μόσχευμα; όταν το οστούν ωριμάσει, θα δημιουργηθεί οστική μάζα ή ένα συμπαγές κομμάτι οστού. Ο στόχος είναι να προκύψει ένα οστικό τμήμα της Σ.Σ. από πολλούς σπονδύλους και να σταματήσει το στράβωμα της Σ.Σ.. Σπονδυλοδεσία in situ σημαίνει ότι το κύρτωμα θα δεθεί ‘όπου βρίσκεται’ με μικρή ή καθόλου διόρθωση της Σ.Σ.. Μερικές φορές υλικά (ράβδοι, άγκιστρα και βίδες) μπορεί να εμφυτευθούν για να βοηθήσουν στον ευθειασμό της Σ.Σ. και να δράσουν σαν ένα εσωτερικό κηδεμόνα για το οστικό μόσχευμα που θα δημιουργήσει την οστική μάζα. Όταν δεν χρησιμοποιούνται υλικά σπονδυλοδεσίας, συνήθως σε μικρότερα παιδιά, το παιδί μπορεί να χρειασθεί να φορέσει ένα κηδεμόνα μετεγχειρητικά.

Ο στόχος της σπονδυλοδεσίας in situ είναι να αντιμετωπίσει το πρόβλημα νωρίς, πριν να γίνει σοβαρή παραμόρφωση. Για παράδειγμα, αν ο χειρουργός δει ένα παιδί με κύρτωμα 40° που έχει κακή πρόγνωση (μεγάλη πιθανότητα να επιδεινωθεί), μπορεί να επιλέξει να διενεργήσει μια μικρής έκτασης σπονδυλοδεσία για να αποτρέψει το κύρτωμα από το να μεγαλώσει. Είναι γενικότερα μια ασφαλέστερη επέμβαση από εκείνες που επιχειρούν και την διόρθωση του κυρτώματος. Τα αποτελέσματα μια επέμβασης που επιχειρεί και να διορθώσει την παραμόρφωση σε νεαρότερη ηλικία μπορεί να είναι απρόβλεπτα, καθώς η συνεχιζόμενη ανάπτυξη της Σ.Σ. σε άλλες περιοχές μπορεί να κάνει το κύρτωμα να επιδεινωθεί ή να περιστραφεί. Η σπονδυλοδεσία δεν είναι πάντα η καλύτερη επιλογή για κάθε ασθενή με σκολίωση πρώιμης έναρξης. Επειδή η σπονδυλοδεσία βασικά σταματά την ανάπτυξη ενός τμήματος της Σ.Σ., μπορεί ν περιορίσει την ανάπτυξη του θώρακα οδηγώντας σε θωρακική ανεπάρκεια.

Σκολίωση Πρώιμης Έναρξης

 

Χειρουργική Επέμβαση

 

Ημιεπιφυσιόδεση

Αυτή η χειρουργική επέμβαση αποσκοπεί στην αναστολή της μη φυσιολογικής ανάπτυξης στην μια πλευρά της Σ.Σ. με την ελπίδα ότι η συνεχιζόμενη ανάπτυξη στην άλλη πλευρά θα οδηγήσει σε διόρθωση του κυρτώματος με τον χρόνο. Κάθε κύρτωμα έχει μια κοίλη και μια κυρτή πλευρά (Εικόνα 6). Αν οι πυρήνες ανάπτυξης αφαιρεθούν και διενεργηθεί σπονδυλοδεσία στην κυρτή πλευρά, η κοίλη πλευρά θα συνεχίζει να αναπτύσσεται, πιθανώς βελτιώνοντας το κύρτωμα. Όπως παρατηρήθηκε, αυτές οι επεμβάσεις μπορεί να είναι απρόβλεπτης αποτελεσματικότητας σε μικρά παιδιά με ανώμαλους σπονδύλους στην πλάτη τους.

Εικόνα 6

Η ημιεπιφυσιόδεση αποσκοπεί στην αναστολή της μη φυσιολογικής ανάπτυξης στην μια πλευρά της Σ.Σ. με την ελπίδα ότι η συνεχιζόμενη ανάπτυξη στην άλλη πλευρά θα οδηγήσει σε διόρθωση του κυρτώματος με τον χρόνο.

Σκολίωση Πρώιμης Έναρξης

 

Χειρουργική Επέμβαση

 

Εκτομή Ημισπονδύλου

Μερικά νέα παιδιά με σκολίωση μπορεί να έχουν ανώμαλα σχηματισμένους σπονδύλους στην πλάτη τους που δημιουργούν το κύρτωμα. Οι φυσιολογικοί σπόνδυλοι έχουν ορθογώνιο σχήμα. Ο ημισπόνδυλος έχει τριγωνικό σχήμα (Εικόνα 7). Όταν αυτός ο ημισπόνδυλος βρίσκεται στην βάση της Σ.Σ. μπορεί να δημιουργήσει κλίση της Σ.Σ. και να οδηγήσει το παιδί σε πλάγια κλίση. Σε άλλες περιοχές της Σ.Σ., αναλόγως και του αριθμού των υπαρχόντων ημισπονδύλων, μπορεί να προκύψει σοβαρή παραμόρφωση. Αναλόγως και της κατάστασης του παιδιού σας, αυτός ο ημισπόνδυλος μπορεί να εκταμεί από εμπρός, πίσω ή και από τις δύο πλευρές της Σ.Σ.. Όταν αφαιρεθεί ο ημισπόνδυλος, οι σπόνδυλοι ύπερθεν και κάτωθεν δένονται μεταξύ τους, συχνά με υλικά σπονδυλοδεσίας. Τα περισσότερα παιδιά θα φορέσουν έναν κηδεμόνα ή γυψεπίδεσμο μετά την χειρουργική επέμβαση και μέχρι η σπονδυλοδεσία να ωριμάσει. Αυτή η επέμβαση ενέχει εγγενείς κινδύνους, περιλαμβάνοντας την αιμορραγία και την νευρολογική βλάβη, αλλά επιτυγχάνεται καλή διόρθωση της Σ.Σ.

Εικόνα 7

Ο ημισπόνδυλος παρατηρείται στο τέλος των τόξων

Σκολίωση Πρώιμης Έναρξης

 

Χειρουργική Επέμβαση

 

Χειρουργείο Φιλικό της Ανάπτυξης

Στο παρελθόν, η σπονδυλοδεσία ήταν η συνήθης θεραπεία για την σκολίωση πρώιμης έναρξης. Είναι τώρα κατανοητό ότι η πρώιμη σπονδυλοδεσία της θωρακικής μοίρας της Σ.Σ. θα περιορίσει την ανάπτυξη των πνευμόνων καθώς και της Σ.Σ. και θα μπορούσε να οδηγήσει σε σοβαρά αναπνευστικά προβλήματα. Οι χειρουργικές επεμβάσεις φιλικές της ανάπτυξης, που διορθώνουν την παραμόρφωση ενώ αποφεύγουν τις μακρές σπονδυλοδεσίες, συνεχώς αναπτύσσονται και επικαιροποιούνται. Σήμερα υπάρχει ένας αριθμός επιλογών, η καθεμιά από τις οποίες έχει τα δικά της οφέλη και μειονεκτήματα. Γενικώς, ο τύπος του χειρουργείου μπορεί να διαχωρισθεί σαν (1) Διάτασης, (2) Καθοδηγούμενης Ανάπτυξης, και (3) Συμπίεσης.

Χειρουργείο Φιλικό της Ανάπτυξης

Διάτασης

Οι χειρουργικές επεμβάσεις διάτασης περιλαμβάνουν διατεινόμενα σπονδυλικά εμφυτεύματα που ελέγχουν την σπονδυλική παραμόρφωση, ενώ ακόμη επιτρέπουν την ανάπτυξη της Σ.Σ. μέχρι το παιδί να φτάσει σε ένα κατάλληλο μέγεθος ή ηλικία για μια πιο μόνιμη λύση, όπως είναι η σπονδυλοδεσία. Υπάρχουν διάφοροι τύποι οπισθίων διατεινόμενων συστημάτων. Οι ράβδοι επιμηκύνονται περιοδικά με σχετικά μικρές επεμβάσεις συνήθως ανά 6 μήνες.

Οι διατεινόμενες ράβδοι είναι ένα σπονδυλικό σύστημα όπου το κύρτωμα καλύπτεται από 1 ή 2 ράβδους κάτω από το δέρμα αποφεύγοντας το τραυματισμό τον αναπτυξιακών ιστών της Σ.Σ.. Οι ράβδοι σταθεροποιούνται στην Σ.Σ. ύπερθεν και κάτωθεν του κυρτώματος με άγκιστρα ή βίδες σε κάθε άκρη της ράβδου (Εικόνα 8). Διενεργείται περιορισμένη σπονδυλοδεσία σε κάθε σημείο καθήλωσης με άγκιστρο/βίδα. Το κύρτωμα μπορεί συνήθως να διορθωθεί μέχρι 50% κατά τον χρόνο της επέμβασης. Αφού εμφυτευθούν οι ράβδοι, οι ασθενείς τοποθετούνται σε κηδεμόνα και τον φορούν για αρκετούς μήνες. Το παιδί επανέρχεται κάθε 6 μήνες για την επιμήκυνση της (κάθε) ράβδου μέχρι η Σ.Σ. να πλησιάζει την ωρίμανση. Αυτή είναι συνήθως μια επέμβαση που διενεργείται με ημερήσια νοσηλεία μέσω μικρής τομής. Όταν το παιδί μεγαλώσει και η Σ.Σ. αναπτυχθεί, ο γιατρός θα αφαιρέσει τα υλικά και θα διενεργήσει μια τυπική επέμβαση σπονδυλοδεσίας. Στο παρελθόν, αυτή η επέμβαση είχε πολλές επιπλοκές, οι περισσότερες από τις οποίες σχετίζονταν με τα υλικά σπονδυλοδεσίας (απαγκίστρωση αγκίστρου, θραύση ράβδου). Οι νεότερες τεχνικές είναι περισσότερο υποσχόμενες αλλά η θεραπεία με διατεινόμενες ράβδους παραμένει μια μακρά, δύσκολη θεραπεία για το παιδί.

Εικόνα 8

Οι διατεινόμενες ράβδοι είναι ένα σπονδυλικό σύστημα όπου το κύρτωμα καλύπτεται από 1 ή 2 ράβδους κάτω από το δέρμα αποφεύγοντας το τραυματισμό τον αναπτυξιακών ιστών της Σ.Σ.. Οι ράβδοι σταθεροποιούνται στην Σ.Σ. ύπερθεν και κάτωθεν του κυρτώματος με άγκιστρα ή βίδες σε κάθε άκρη της ράβδου.

Πλευρικά Συστήματα, όπως είναι η Κάθετη Διατεινόμενη Προσθετική Πλευρά Τιτανίου (VEPTR), είναι συστήματα που χρησιμοποιούνται για την θεραπεία του συνδρόμου θωρακικής ανεπάρκειας σε σκελετικά ανώριμους ασθενείς. Το Σύνδρομο Θωρακικής Ανεπάρκειας (TIS) συνήθως συνοδεύεται από τρισδιάστατες παραμορφώσεις της Σ.Σ. και του θωρακικού κλωβού. Διάφοροι τύποι θωρακοπλαστικής επέμβασης με διάταση των πλευρών μπορούν να χρησιμοποιηθούν για διάφορους τύπους παραμορφώσεων με σκοπό την διάταση του θώρακος (που επιτρέπει την ανάπτυξη των πνευμόνων) ενώ παράλληλα διορθώνεται σκολίωση εμμέσως χωρίς σπονδυλοδεσία. Αυτή η επέμβαση μπορεί να είναι εκτεταμένη; εμφυτεύματα τοποθετούνται κάτω από την ωμοπλάτη και σταθεροποιούνται στις πλευρές κοντά στον αυχένα και αντιστοίχως ουραία σταθεροποιούνται σε πλευρές, σπονδύλους ή στη λεκάνη κοντά στην μέση (Εικόνα 9). Αυτό βοηθά στην σταθεροποίηση του διαταθέντος χειρουργικά θωρακικού κλωβού (θωρακοπλαστική διάτασης). Για να συμβαδίζει με την πρόοδο της ανάπτυξης, το σύστημα διατείνεται 2 φορές το χρόνο μέσω μικρών τομών με ημερήσια νοσηλεία. Σήμερα είναι λίγα τα κέντρα που προσφέρουν τέτοιου είδους χειρουργεία με πλευρικά συστήματα. Ο χειρουργός του παιδιού σας θα σας συμβουλεύσει αν η περίπτωση του παιδιού σας είναι κατάλληλη για τη θεραπεία αυτού του είδους και θα σας παραπέμψει αναλόγως, αν απαιτείται. Μερικά κέντα χρησιμοποιούν τα πλευρικά συστήματα για να ευθυγραμμίσουν την Σ.Σ. μέσω των πλευρών και του θωρακικού τοιχώματος.

Εικόνα 9

Τα πλευρικά συστήματα τοποθετούνται κάτω από την ωμοπλάτη και σταθεροποιούνται στις πλευρές κοντά στον αυχένα και αντιστοίχως ουραία σταθεροποιούνται σε πλευρές, σπονδύλους ή στη λεκάνη κοντά στην μέση. Αυτό είναι ένα παράδειγμα συστήματος πλευράς-πλευράς και πλευράς-σπονδύλου.

Υβριδικές Διατεινόμενες Ράβδοι

Αυτή είναι μια νεότερη τεχνολογία που χρησιμοποιεί την τεχνολογία της διατεινόμενης ράβδου. Εδώ οι πλευρές, και όχι η Σ.Σ., χρησιμοποιούνται σαν το κεφαλικό σημείο αγκίστρωσης. Αποφεύγεται η σπονδυλοδεσία του ανώτερου μέρους της Σ.Σ..

 

Μαγνητικά Ελεγχόμενες Διατεινόμενες Ράβδοι (MCGR)

Σήμερα οι διατεινόμενες ράβδοι είναι η συχνότερα χρησιμοποιούμενη τεχνική διάτασης, έχουν το πλεονέκτημα ότι δεν παρεμβαίνουν με την φυσιολογική ανάπτυξη της Σ.Σ. και μπορεί να έχουν ακόμα και δυναμικό για διέγερση της ανάπτυξης πέρα από τον φυσιολογικό ρυθμό ανάπτυξης. Όμως, η τεχνική αυτή απαιτεί συχνές επεμβάσεις για την επιμήκυνση του συστήματος για να συμβαδίζει με την φυσιολογική ανάπτυξη και να διατηρεί την διόρθωση του σκολιωτικού κυρτώματος. Οι πολλαπλές επεμβάσεις, κυρίως μέσω της ίδιας τομής, οδηγούν σε ευαισθησία του δέρματος σε λοιμώξεις και άλλα προβλήματα. Οι επιπλοκές οι σχετιζόμενες με τα εμφυτεύματα είναι οι συχνότερες στα χειρουργεία των διατεινόμενων ράβδων. Αυτά περιλαμβάνουν την θραύση της ράβδου, την αποτυχία αγκίστρωσης, ή την προβολή του εμφυτεύματος, τα οποία μπορεί να προκαλέσουν διάσχιση του δέρματος ή ακόμα και λοίμωξη. Μεταξύ των επιπλοκών των σχετιζόμενων με τα υλικά, η θραύση της ράβδου είναι το πιο συχνό πρόβλημα.

Η ιδέα της μη επεμβατικής μεθόδου επιμήκυνσης χωρίς την ανάγκη αναισθησίας και ανοικτού χειρουργείου είναι ελκυστική λόγω της θετικής συσχέτισης μεταξύ του αριθμού των επιπλοκών και του αριθμού των χειρουργείων. Αυτές οι συσκευές επιτρέπουν να γίνεται η επιμήκυνση στο ιατρείο. Αποτελούνται από μια εμφυτεύσιμη ράβδο, ένα εξωτερικό τηλεχειριστήριο (ERC) και αξεσουάρ. Η ράβδος τιτανίου αποτελείται από ένα τηλεσκοπικό ενεργό τμήμα το οποίο περιέχει ένα μικρό εσωτερικό μαγνήτη. Η στροφή του μαγνήτη με τηλεχειρισμό μέσω του ERC προκαλεί επιμήκυνση ή βράχυνση της ράβδου. Η ράβδος εμφυτεύεται και σταθεροποιείται με την χρήση τυπικών μέσων αγκίστρωσης, όπως είναι τα άγκιστρα και/ή οι βίδες. Σήμερα χρησιμοποιούνται μαγνητικά υποβοηθούμενες ράβδοι σε συγκεκριμένα κέντρα εκτός της Η.Π.Α. και πρόδρομα αποτελέσματα δείχνουν ότι είναι ικανές να ελαττώσουν την νοσηρότητα, το κόστος και το άγχος για ασθενείς και γονείς. Έχουν εμφυτευθεί σε περιπτώσεις τόσο ιδιοπαθούς (Εικόνα 10) όσο και νευρομυικής σκολίωσης.

Εικόνα 10

Μαγνητικά Ελεγχόμενες Διατεινόμενες Ράβδοι (MCGR) σε ασθενή με ιδιοπαθή σκολίωση πρώιμης έναρξης.

Χειρουργική Επέμβαση

 

Χειρουργείο Φιλικό της Ανάπτυξης

Καθοδηγούμενης Ανάπτυξης

 

 Αυτές οι τεχνικές περιλαμβάνουν εμφυτεύματα που καθοδηγούν την ανάπτυξη της Σ.Σ. σε σωστή κατεύθυνση. Σε αντίθεση με τις τεχνικές διάτασης, δεν απαιτούνται επαναλαμβανόμενες εγχειρήσεις.

Στην τεχνική Luque Τρόλλεϋ χρησιμοποιούνται σύρματα για να επιτρέπεται στην Σ.Σ. να αναπτύσσεται στην επιθυμητή κατεύθυνση καθώς τα σύρματα γλιστρούν κατά μήκος των κυρτωμένων ράβδων. Στην τεχνική Shilla, η αρχική διόρθωση επιτυγχάνεται με τα υλικά και την σπονδυλοδεσία στην κορυφή (μέσο), ή πιο παραμορφωμένο μέρος, του κυρτώματος. Βίδες ειδικής διαμόρφωσης τοποθετούνται στα άκρα της παραμόρφωσης και ολισθαίνουν επάνω στις κυρτωμένες ράβδους καθοδηγώντας την Σ.Σ. καθώς αναπτύσσεται. Αυτά τα παιδιά συνήθως τοποθετούνται σε ειδικό κηδεμόνα για 3 μήνες μετά την επέμβαση.

Χειρουργείο Φιλικό της Ανάπτυξης

Συμπίεσης

 

Τα συστήματα συμπίεσης σκοπεύουν στην πρόκληση σχετικής αναστολής ανάπτυξης στην κυρτή πλευρά του κυρτώματος.

Αυτές οι τεχνικές μπορούν να εφαρμοσθούν σε παιδιά που ακόμη αναπτύσσονται, έχουν παραμόρφωση που δεν ξεπερνά τις 35 μοίρες, και μπορούν να υποβληθούν σε ανοικτή ή ενδοσκοπική χειρουργικής της Σ.Σ.. Με την τοποθέτηση ειδικών σπονδυλικών αγκτήρων σώματος ή συγκρατητικών της κυρτής πλευράς, η ανάπτυξη αναστέλλεται σε αυτή την πλευρά. Η ιδέα είναι ότι η σκολίωση θα διορθωθεί στη συνέχεια μέσω της περαιτέρω ανάπτυξης της κοίλης πλευράς του κυρτώματος.

Σπονδυλοδεσία με Υλικά

 Σε ορισμένες περιπτώσεις, θα προτείνεται η σπονδυλοδεσία με χρήση υλικών. Αυτό μπορεί να ενδείκνυται όταν το παιδί είναι κοντά στο τέλος της ανάπτυξης ή όταν συνυπάρχοντα ιατρικά προβλήματα κάνουν τις φιλικές στην ανάπτυξη επεμβάσεις, που απαιτούν συχνά πολλαπλά χειρουργεία, πολύ επικίνδυνες. Στις περισσότερες περιπτώσεις, αυτό περιλαμβάνει οπίσθια σπονδυλοδεσία όλης της παραμόρφωσης. Όταν περιμένουμε σημαντική περαιτέρω ανάπτυξη, μια οπίσθια σπονδυλοδεσία μπορεί να οδηγήσει σε μια στροφική ‘crankshaft’ παραμόρφωση, καθώς η ανάπτυξη της μη δεθείσας πρόσθιας κολώνας της Σ.Σ. συγκρατείται από τη δεθείσα οπίσθια κολώνα. Για την αποφυγή αυτού του προβλήματος, διενεργείται και πρόσθια σπονδυλοδεσία μαζί με την οπίσθια σε επιλεγμένα παιδιά. Αυτές οι επεμβάσεις αναφέρονται σε άλλο μέρος.