Ισθμική Σπονυλολίσθηση

Εάν η διάσταση των οστικών άκρων του κατάγματος στην περιοχή του ισθμού αυξηθεί, αυτό ονομάζεται Σπονδυλολίσθηση. Η διεύρυνση αυτής της διάστασης οδηγεί στην πρόσθια μετατόπιση του 5ου οσφυικού σπονδύλου (Ο5) επί του ιερού, το οποίο είναι ένα οστό της πυέλου. Φυσιολογικά, ο ισθμός λειτουργεί σαν άγκιστρο που συγκρατεί και σταθεροποιεί τον Ο5, ώστε να μην παρεκτοπισθεί πρόσθια επί του ιερού. Στην περίπτωση του κατάγματος η απώλεια της σταθερότητας , μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα την διαφόρου βαθμού πρόσθια ολίσθηση. Ο βαθμός της πρόσθιας μετατόπισης εκτιμάται στην πλάγια ακτινογραφία σε όρθια θέση. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν οσφυαλγία ή ισχιαλγία που οφείλεται σε ερεθισμό των νευρικών ριζών. Αυτός ο τύπος της σπονδυλολίσθησης ονομάζεται «ισθμικός», όταν η χρόνια οστική βλάβη έχει ως αποτέλεσμα την ολίσθηση. Ένας άλλος συχνός τύπος σπονδυλολίσθησης στους ενήλικες είναι η «εκφυλιστική σπονδυλολίσθηση».

Συντηρητική αντιμετώπιση

Η θεραπεία στοχεύει στην μείωση της έντασης του μυικού σπασμού και στην αποκατάστασης της φυσιολογικής ευκαμψίας της σπονδυλικής στήλης. Ένα από τα βασικά τμήματα της φυσικοθεραπείας αποτελούν οι ασκήσεις ενδυνάμωσης του μυικού συστήματος του κορμού. Ο φυσικοθεραπευτής θα επιστήσει την προσοχή του ασθενούς ώστε να αποφεύγονται κινήσεις υπερέκτασης του κορμού κατά την άσκηση και υπερβολικές ασκήσεις «κοιλιακών»

Η πρόγνωση εξαρτάται από τον βαθμό ολίσθησης. Γενικά ασθενείς με ολίσθηση λιγότερο από 50%, παρουσιάζουν βελτίωση κατά την διάρκεια της ανάπτυξης. Η πιθανότητα περαιτέρω ολίσθησης κατά την διάρκεια της ανάπτυξης είναι μεγαλύτερη όταν η ολίσθηση υπερβαίνει το 50%. Στο μικρό ποσοστό των ασθενών που δεν ανταποκρίνονται στην συντηρητική θεραπεία, θα πρέπει να εκτιμηθεί η πιθανότητα σπονδυλοδεσίας.

Χειρουργική αντιμετώπιση

Εάν ο πόνος, ο σπασμός και η ολίσθηση επιδεινώνονται παρά την συντηρητική αντιμετώπιση, τότε ο χειρουργός θα πρέπει να ενημερώσει για τις αρκετές πιθανές επιλογές χειρουργικής αντιμετώπισης

1) Σπονδυλοδεσία. Για την πλειονότητα των παιδιών και των ενηλίκων, η δεσία του Ο5 στο ιερό είναι η πρώτη επιλογή. Η σπονδυλοδεσία περιλαμβάνει την αφαίρεση των ασταθών οστικών τμημάτων και την τοποθέτηση οστικού μοσχεύματος που θα οδηγήσει την επιτυχυμένη «ένωση» των δύο σπονδύλων. Συχνά ένας κλωβός που περιέχει οστικό μόσχευμα τοποθετείται στο μεσοσπονδύλιο διάστημα με σκοπό να αυξήσει την πιθανότητα της σπονδυλοδεσίας.

Ανάλογα με τον βαθμό της ολίσθησης, τα οστά μπορεί να αναταχθούν σε ποικίλο βαθμό. Τα πιο σημαντικά στοιχεία είναι η αποκατάσταση της σταθερότητας και η ασφαλής προστασία των νευρικών ριζών από πιεστικά φαινόμενα.

2) Αποκατάσταση του ισθμού. Μερικές φορές, το κάταγμα του ισθμού μπορεί να αντιμετωπισθεί χωρίς σπονδυλοδεσία. Στην περίπτωση αυτή (οστεοσύνθεση ισθμού), αφαιρείται το σκληρωτικό τμήμα του οστού και σταθεροποιούνται τα δυο καταγματικά οστικά άκρα ώστε να επιτευχθεί μια ανατομική αποκατάσταση.

Εφηβική οσφυαλγία

Η εφηβική οσφυαλγία αναφέρεται ότι εμφανίζεται σε ποσοστό άνω του 50% σε ασθενείς σχολικής ηλικίας. Οι γονείς των εφήβων είναι συχνά προβληματισμένοι από το γεγονός ότι παρά την σοβαρότητα των συμπτωμάτων για τα οποία παραπονιούνται, συνεχίζουν τις αθλητικές ή άλλες εξωσχολικές δραστηριότητες τους. Οι μυικές θλάσεις είναι επίσης συχνές, αλλά υποχωρούν με τον χρόνο, τις διατατικές ασκήσεις και τα αντιφλεγμονώδη φάρμακα. Όταν τα παιδιά συνεχίζουν να παραπονιούνται για μήνες και η υποχώρηση των συμπτωμάτων είναι ελάχιστη, οι οικογένειες θα αναζητήσουν ιατρική βοήθεια. Οι αιτίες της εφηβικής οσφυαλγίας μπορεί να είναι πολλές πέραν της υπέρχησης ή των «πόνων ανάπτυξης» (Πίνακας 1) .

Η κλινική εξέταση προσφέρει πληροφορίες όσον αφορά την εντόπιση του πόνου, την ύπαρξη μυικού σπασμού, το εύρος κίνησης της οσφυικής μοίρας της σπονδυλικής στήλης, την σπαστικότητα των οπίσθιων μηριαίων μυών, την μυική ισχύ των μυών του κάτω άκρου, τα αντανακλαστικά, και την αισθητικότητα στα κάτω άκρα. Ο ακτινογραφικός έλεγχος είναι χρήσιμος στον αποκλεισμό πιο σπάνιων παθήσεων που αναφέρονται στον πίνακα 1.

Ιδιοπαθής σκολίωση

Έφηβοι

Ενήλικες

Έφηβοι

Η σκολίωση που εμφανίζεται σε ηλικίες μεταξύ 10 και 18 ετών ονομάζεται εφηβική σκολίωση. Ο πλέον πιο συχνός τύπος σκολίωσης είναι αυτός που η αιτία του δεν είναι γνωστή. Ονομάζεται «ιδιοπαθής» ή εφηβική ιδιοπαθής σκολίωση (ΕΙΣ). Παρόλο που γίνεται μια σημαντική και συνεχιζόμενη έρευνα σε αυτό το πεδίο, συμπεριλαμβανόμενου και του γενετικού υποστρώματος της ΕΙΣ, δεν έχουν βρεθεί σαφείς αιτίες της πάθησης αυτής μέχρι σήμερα. Σε αντίθεση με αυτό, σήμερα έχουμε ακριβείς μεθόδους εκτίμησης του κινδύνου επιδείνωσης του σκολιωτικού κυρτώματος όπως και επιτυχείς μεθόδους αντιμετώπισης

Σημαντικές προσπάθειες καταβάλλονται στην εξακρίβωση της αιτίας της ΕΙΣ, αλλά μέχρι τώρα δεν έχουν ανευρεθεί σαφείς αιτίες για αυτόν τον συγκεκριμένο τύπο σκολίωσης. Η μεγάλη πλειονότητα των ασθενών έιναι κατά τα άλλα υγιή άτομα, χωρίς προηγούμενο παθολογικό ιστορικό. Υπάρχουν πολλές θεωρίες όσον αφορά την αιτία της ΕΙΣ, όπως η ορμονική διαταραχή, η διαταραχή της ισορροπίας της ανάπτυξης και η διαταραχή της μυικής ισορροπίας. Περίπου το 30% των ασθενών με ΕΙΣ, έχουν κάποιο οικογενειακό ιστορικό σκολίωσης, οπότε φαίνεται να υπάρχει κάποια γενετική συσχέτιση. Πολλά μέλη της Εταιρείας ‘Ερευνας Σκολίωσης αναζητούν τα γονίδια που προκαλούν ΕΙΣ, και η γνώση στο πεδίο αυτό επεκτείνεται με ραγδαίο ρυθμό. Πιθανότατα, θα ανευρεθούν πολλά γονίδια που σχετίζονται με την σκολίωση και καθένα από αυτά ίσως φανεί χρήσιμο στην διάγνωση της σκολίωσης και στην εκτίμηση του κινδύνου επιδείνωσης της παραμόρφωσης. Μια γενετική δοκιμασία ελέγχου, που ονομάζεται ScoliScore™ είναι διαθέσιμη προσφέροντας μια επιπρόσθετη πληροφορία μαζί με την κλινική εξέταση και τον ακτινολογικό έλεγχο στην εκτίμηση του κινδύνου επιδείνωσης της ΕΙΣ. Επι του παρόντος χρησιμοποιείται σε Καυκάσιους (κατοίκους Ευρώπης, Βόρειας Αμερικής, Ανατολικής Ευρώπης , Μέσης Ανατολής) ασθενείς ηλικίας μεταξύ 9 και 13 ετών με μετρίου βαθμού σκολιωτικό κύρτωμα (λιγότερο από 25 μοίρες). Ο αναφερόμενος στόχος της δοκιμασίας αυτής είναι να εκτιμήσει την πιθανότητα επιδείνωσης του κυρτώματος έως τις 40 μοίρες ή και παραπάνω. Περαιτέρω ανεξάρτητη επαλήθευση της αποτελεσματικότητας της δοκιμασίας αυτής δεν έχει γίνει.

Συμπτώματα. Η εφηβική ιδιοπαθής σκολίωση γενικά δεν προκαλεί πόνο ή νευρολογικά συμπτώματα. Το κύρτωμα της σπονδυλικής στήλης δεν ασκεί πίεση σε κάποιο όργανο όπως τον πνεύμονα ή την καρδιά, και έτσι στην ΕΙΣ δεν εμφανίζονται συμπτώματα όπως δύσπνοια. Κατά την εμφάνιση της σκολίωσης στον έφηβο ασθενή μπορεί να υπάρξει μικρής έντασης οσφυαλγία, κυρίως στην κατώτερη μοίρα. Παρόλο που συχνά συνυπάρχει οσφυαλγία με σκολίωση, γενικά θεωρείται ότι η κύρτωση δεν προκαλεί πόνο. Η οσφυαλγία γενικά δεν είναι σπάνια στους έφηβους. Πολλοί έφηβοι μπορεί να παρουσιάσουν οσφυαλγία λόγω της εκτεταμένης ενασχόλησής τους με δραστηριότητες, χωρίς όμως να διαθέτουν ένα δυνατό κοιλιακό και ραχιαίο μυικό σύστημα κορμού, όπως επίσης και ελαστικότητα των οπισθίων μηριαίων μυών. Η εφηβική ιδιοπαθής σκολίωση γενικά δεν προκαλεί πόνο ή νευρολογικά συμπτώματα. Εάν εμφανιστούν τέτοια συμπτώματα, περαιτέρω εκτίμηση και έλεχγος περιλαμβανομένου και μαγνητικής τομογραφίας (MΤ) μπορεί να είναι απαραίτητος.

Κλινικά ευρήματα.

Υπάρχουν πολλά εμφανή κλινικά ευρήματα που σχετίζονται με την εφηβική ιδιοπαθή σκολίωση. Ένα από τα πιο συχνά είναι το ασύμμετρο ύψος των ώμων κατά το οποίο ο ένας ώμος βρίσκεται υψηλότερα από τον άλλον. (βλέπε εικόνα 1Α). Μια μετατόπιση του σώματος προς τα δεξιά ή αριστερά μπορεί να συμβεί, ειδικά όταν υπάρχει ένα μονό κύρτωμα στην θωρακική (θωρακικό τμήμα) ή στην οσφυική (κατώτερη οσφύ) μοίρα της σπονδυλικής στήλης, χωρίς ένα δευτεροπαθές κύρτωμα για την αντιστάθμιση της ισορροπίας του ασθενους. Αυτό συχνά εμφανίζεται σαν κάποια ασυμμετρία στην γραμμή της μέσης, όπου το ένα ισχίο εμφανίζεται να βρίσκεται υψηλότερα από το άλλο, και το οποίο μπορεί να προκαλέσει ανισοσκελία με το ένα άκρο να εμφανίζεται μακρύτερο από το άλλο (βλέπε εικόνα 1Β). Προβολή στην οσφύ ή ένας θωρακικός ύβος δευτερογενώς λόγω της στροφικής παραμόρφωσης που συνυπάρχει με την σκολίωση είναι ένα από τα πιο εμφανή κλινικά σημεία της σκολίωσης (βλέπε εικόνες 1C και 1D)

Ασθενείς με ΕΙΣ έχουν φυσιολογική εμφάνιση κατά την επισκόπηση από τα πλάγια. Γενικά, δεν υπάρχουν νευρολογικές ανωμαλίες όπως μυική αδυναμία ή διαταραχές αισθητικότητας στα άνω ή κάτω άκρα (βλέπε εικόνα 1Ε)

Απεικονιστικός έλεγχος

Οι τυπικές ακτινογραφίες που λαβάνονται για την εκτίμηση της σκολίωσης περιλαμβάνουν οπισθιοπρόσθια (ΟΠ) (βλέπε Εικόνα 1Α) και πλάγια (βλέπε Εικόνα 1Β) ακτινογραφία όλης της σπονδυλικής θέσης σε όρθια θέση. Αυτές οι ακτινογραφίες συχνά γίνονται με μολύβδινα ακτινοπροστατευτικά καλύμματα για την προστασία του ασθενούς, που όμως επιτρέπουν ευκρινή απεικόνιση της σπονδυλικής στήλης. Ο κλινικός γιατρός θα κάνει μετρήσεις στις ακτινογραφίες ώστε να εκτιμήσει το μέγεθος των κυρτωμάτων, το οποίο μετριέται σε μοίρες χρησιμοποιώντας την μέθοδο Cobb (βλέπε Εικόνα 1C). Μια ευθεία σπονδυλική στήλη έχει κύρτωμα 0º, και οποιοδήποτε κύρτωμα μεγαλύτερο από 10º θεωρείται σκολίωση. Μεταξύ 0º και 10º θεωρείται «ασυμμετρία στάσης» η οποία δεν είναι αληθή σκολίωση. Ο τρόπος που ο ασθενής στέκεται κατά τη διάρκεια της ακτινογραφίας καθώς και άλλοι πολλοί παράγοντες μπορεί να προκαλέσουν μια ήπια κύρτωση, Η πλάγια ακτινογραφία είναι χρήσιμη για την εκτίμηση της θωρακικής κύφωσης (ή κυφωτικής εμφάνισης) και τον βαθμό της οσφυικής λόρδωσης.

Επιπλέον ακτινογραφίες μπορεί να γίνουν για την εκτίμηση τoυ εύκαμπτου ή όχι χαρακτήρα του κυρτώματος (πόσο διορθώνεται και ευθειάζεται). Αυτές οι ακτινογραφίες ελέγχου ευκαμψίας μπορεί να γίνουν με αρκετούς τρόπους. Μπορούν να ληφθούν ακτινογραφίες με τον ασθενή ξαπλωμένο στο ακτινολογικό κρεβάτι πρώτα σε πλάγια κάμψη στα δεξιά και μετά στα αριστερά ( βλέπε Εικόνα 2). Μπορεί επίσης να ληφθούν ακτινογραφίες έλξης, με έλξη των ώμων και των ποδιών του ασθενή , ώστε να διαταθεί ή σπονδυλική στήλη. Επίσης, μπορεί να ληφθεί μια ακτινογραφία κάμψης με αντέρεισμα, όπου ένα κυλινδρικό μαξιλάρι τοποθετείται στην κορυφή του κυρτώματος για να προκαλέσει διόρθωση του κυρτώματος. Αυτές οι ακτινογραφίες συνήθως λαμβάνονται κατά τη διάρκεια του προεχγειρητικού σχεδιασμού.

Η μαγνητική τομογραφία (ΜT) δεν αποτελεί εξέταση ρουτίνας στους ασθενείς με ΕΙΣ. Η MT χρησιμοποιείται σε ειδικές περιπτώσεις για την εκτίμηση επιπρόσθετα άλλων στοιχείων πέραν των οστών, όπως για παράδειγμα την απεικόνιση του νωτιαίου μυελού για τον αποκλεισμό άλλων ανωμαλιών. Η ΜΤ συστήνεται από τον κλινικό γιατρό, όταν υπάρξουν κάποια υποσημαινόμενα νευρολογικά ευρήματα κατά την κλινική εξέταση, όταν υπάρχει σημαντικός πόνος σχετιζόμενος με την σκολίωση ή όταν κατά τον ακτινογραφικό έλεγχο εμφανιστούν κάποιες «άτυπες» μορφές κυρτώματος

Θεραπεία

Η θεραπεία της εφηβικής ιδιοπαθούς σκολίωσης περιλαμβάνει τρείς βασικές κατηγορίες : παρατήρηση, χρήση κηδεμόνων και χειρουργική αντιμετώπιση. Η αντιμετώπιση που συστήνεται εξαρτάται από τον κίνδυνο επιδείνωσης του κυρτώματος. Γενικά, τα κυρτώματα της ΕΙΣ επιδεινώνονται κατά την περίοδο της ταχείας ανάπτυξης του ασθενούς. Ενώ τα περισσότερα κυρτώματα επιβραδύνουν σημαντικά την εξέλιξη τους μετά την σκελετική ωρίμανση, μερικά, ειδικά κυρτώματα μεγαλύτερα από 60 º, συνεχίζουν να επιδεινώνονται κατά την διάρκεια της ενήλικης ζωής.

Επειδή η σκολίωση επιδειώνεται κατά της περίοδο της ταχείας ανάπτυξης, το δυναμικό ανάπυξης εκτιμάται λαμβάνοντας υπόψιν την ηλικία του ασθενή, την εμφάνιση ή όχι έμμηνου ρύσεως στα κορίτσια, όπως επίσης και ακτινολογικές παραμέτρους. Γενικά τα κορίτσια αναπτύσσονται μέχρι την ηλικία των 14 ετών, ενώ τα αγόρια μέχρι την ηλικία των 18 ετών. Τα κορίτσια αναπτύσσονται ταχέως έως την εμφάνιση της έμμηνου ρύσεως, και μετά η ανάπτυξή τους γενικά επιβραδύνεται. Οι γυναίκες συνεχίζουν να αναπτύσσονται για περίπου επιπλέον 2 χρόνια μετά την πρώτη έμμηνο ρύση.

Ακτινογραφίες σπονδυλικής στήλης, πυέλου και καρπού/άκρας χείρας χρησιμοποιούνται επίσης για την εκτίμηση της ανάπτυξης. Το σύστημα ταξινόμησης Risser (Εικόνα 1) χρησιμοποιείται συχνά για την εκτίμηση της σκελετικής ωριμότητας του παιδιού ( πόσο επιπλέον ανάπτυξη απομένει) στην πύελο, το οποίο συσχετίζεται με το πόσο επιπλέον ανάπτυξη στην σπονδυλική στήλη απομένει. Το σύστημα ταξινόμησης Risser ταξινομεί  την σκελετική ωριμότητα του παιδιού σε μια κλίμακα από 0 έως 5. Οι ασθενείς που είναι Risser 0 και 1 αναπτύσσονται ταχέως, ενώ οι ασθενείς που είναι 4 και 5 έχουν σταματήσει να αναπτύσσονται. Γενικά στους ασθενείς που αντιμετωπίζονται σε μια  εξειδικευμένη κλινική σκολίωσης,  μετριέται το ύψος σε κάθε επίσκεψη, ώστε να εκτιμηθεί καλύτερα το δυναμικό ανάπτυξης

Παρατήρηση/ Εναλλακτική Θεραπεία

Παρατήρηση

Η παρατήρηση συστήνεται γενικά για ασθενείς με κυρτώματα λιγότερο από 25-30º, που ακόμα είναι σε ανάπτυξη, ή σε κυρτώματα μικρότερα από 45º σε ασθενείς που έχουν ολοκληρώσει την ανάπτυξη τους. Οι χειρουργοί σκολίωσης συχνά επιθυμούν να παρακολουθούν την σκολίωση κάθε λίγα χρόνια μετά την σκελετική ωρίμανση των ασθενών, για τον αποκλεισμό περαιτέρω επιδείνωσης κατά την διάρκεια της ενήλικης ζωής.

Εναλακτική Θεραπεία. Εναλλακτικές μέθοδοι αντιμετώπισης για την πρόληψη περαιτέρω επιδείνωσης του κυρτώματος, όπως όπως η χειροπρακτική, φυσικοθεραπεία, yoga, κ.α. δεν έχουν επιστημονική αξία στην αντιμετώπιση της σκολίωσης. Ωστόσο, αυτές και άλλες μεθόδοι μπορεί να χρησιμποιηθούν εάν προσφέρουν κάποια πλεονέκτημα όσον αφορά την γενική φυσική κατάσταση, όπως ενδυνάμωση του μυικού συστήματος του κορμού, ανακούφιση συμπτωμάτων κ.α. Οι μέθοδοι αυτοί όμως, δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται σαν ένα τμήμα της κύριας αντιμετώπισης με σκοπό την πρόληψη βελτίωση της σκολίωσης.

Χρήση κηδεμόνων

Η χρήση κηδεμόνων συστήνεται για ασθενείς με κυρτώματα μεταξύ 25º και  40º κατά την διάρκεια της αναπτυξιακής περιόδου.  Ο σκοπός είναι η πρόληψη της επιδείνωσης του κυρτώματος. Αυτό επιτυχγάνεται με την διόρθωση του κυρτώματος όσο ο ασθενής φοράει τον κηδεμόνα, ώστε το κύρτωμα να μην επιδεινωθεί με τον χρόνο. Οι αναπτυξιακές πλάκες των σπονδύλων είναι πιο πιθανό να αναπτυχθούν συμμετρικά εάν οι πιέσεις που δέχονται είναι συμμετρικά κατανεμημένες καθώς το παιδί μεγαλώνει. Οι σπονδυλικές στήλες με ευθύ άξονα κατανέμουν πιο συμμετρικά τις πιέσεις από τις κυρτές σπονδυλικές στήλες. Ο σκοπός είναι η διατήρηση του μεγέθους του  κυρτώματος κατά την  διακοπή της χρήσης του κηδεμόνα, στο επίπεδο που ήταν όταν ξεκίνησε η χρήση του κηδεμόνα. Ακόμα και  στην περίπτωση μικρής επιδείνωσης  του κυρτώματος παρά την χρήση κηδεμόνα,  η χειρουργική αντιμετώπιση δεν είναι απαραίτητη εφόσον το κύρτωμα είναι μικρότερο από 45º κατά το τέλος της ωρίμανσης. Υπάρχουν αρκετοί τύποι κηδεμόνων που μπορεί να χρησιμοποιηθούν, όμως η λειτουργία όλων είναι παρόμοια. Η χρήση κηδεμόνων είναι  πιο αποτελεσματική όταν αυτοί εφαρμόζονται για πάνω από 20-22 ώρες την ημέρα. Ο κλινικός γιατρός συχνά συστήνει την αφαίρεση του κηδεμόνα κατά την διάρκεια του μπάνιου ή αθλητικών δραστηριοτήτων.

Όταν η ξεκινάει η θεραπεία με χρήση κηδεμόνα, λαμβάνονται συνήθως ακτινογραφίες με τον ασθενή να φοράει τον κηδεμόνα, ώστε να  επιβεβαιωθεί ότι ο κηδεμόνας διορθώνει μερικώς και αποτελεσματικά  το/α κύρτωμα/τα. (βλέπε Εικόνα 2). Οι μελλοντικές ακτινογραφίες μπορεί να ληφθούν με ή χωρίς την εφαρμογή κηδεμόνα ανάλογα με την προτίμηση του κλινικού γιατρού.

Χειρουργική θεραπεία

Η χειρουργική αντιμετώπιση συστήνεται σε ασθενείς με κυρτώματα άνω των 45o που ακόμα βρίσκονται σε ανάπτυξη , ή σε κυρτώματα  που συνεχίζουν να επιδεινώνονται πλέον των 45o μετά την σκελετική ωρίμανση. Ο σκοπός της χειρουργικής αντιμετώπισης είναι διπλός: πρώτον η πρόληψη περαιτέρω επιδείνωσης του κυρτώματος και δεύτερον η μερική διόρθωση του κυρτώματος. Η χειρουργική αντιμετώπιση σήμερα στηρίζεται στην χρήση μεταλλικών υλικών που τοποθετούνται στην σπονδυλική στήλη και συνδέονται με μια ή δυο ράβδους. Ειδικά εργαλεία χρησιμοποιούνται για την διόρθωση της σπονδυλικής στήλης και την συγκράτησή της στην διορθωμένη θέση,  μέχρι τα τμήματα της σπονδυλικής στήλης στα οποία έχουν τοποθετηθεί τα μεταλλικά υλικά σπονδυλοδεθούν αποτελώντας πλέον μια ενιαία μονάδα. Το χειρουργείο μπορεί να γίνει από την οπίσθια επιφάνεια του κορμού (οπίσθια σπονδυλοδεσία ) (Εικόνα 1) μέσω μια ευθείας τομής κατά μήκος της μέσης γραμμής της ράχης του κορμού  ή από την πρόσθια επιφάνεια (πρόσθια σπονδυλοδεσία) (Εικόνα 2). Παρόλο που υπάρχουν μειονεκτήματα και πλεονεκτήματα για κάθε μια από τις δυο προσπελάσεις,  η οπίσθια προσπέλαση χρησιμοποιείται συχνότερα για την αντιμετώπιση της ΕΙΣ και μπορεί να χρησιμοποιηθεί για όλους τους τύπους  κυρτωμάτων. Η πρόσθια προσπέλαση αποτελεί πιθανή επιλογή για την αντιμετώπιση ενός μονού θωρακικού  ή οσφυικού κυρτώματος. Πολλοί παράγοντες επηρρεάζουν την επιλογή της χειρουργικής προσπέλασης, και ο γιατρός θα πρέπει να εκτιμήσει όλες τις επιλογές και να επιλέξει την καταλληλότερη για τον ασθενή.

Μετά το χειρουργείο, δεν χρησιμοποιούνται εξωτερικοί κηδεμόνες. Η νοσηλεία στο νοσοκομείο συνήθως κυμαίνεται μεταξύ 3 έως 6 ημερών. Ο ασθενής μπορεί να επανέλθει σε απλές καθημερινές δραστηριότητες και να επιστρέψει στο σχολείο σε 3-4 εβδομάδες. Ανάλογα με τις δραστηριότητες του ασθενή, πλήρη επαναφορά σε αυτές επιτρέπεται σε 3-6 μήνες μετά το χειρουργείο. Τα περισσότερα παιδιά δεν χρειάζονται αναλγητική αγωγή 10-14 μέρες μετά το χειρουργείο.

Ενήλικες

Όταν η σπονδυλική παραμόρφωση ανακαλυφθεί κατά την ενήλικη ζωή, πολύ συχνά διαφέρει από αυτήν της παιδικής ή εφηβικής ηλικίας. Ο σκοπός της αντιμετώπισης συχνά διαφέρει, όπως και η εντόπιση της σκολίωσης. Η παραμόρφωση στον ενήλικα μπορεί να προυπήρχε από την παιδική ηλικία ή μπορεί να είναι αποτέλεσμα της εκφυλιστικής διαδικασίας (Εικόνα 1). Στους ενήλικες, πιο συχνά επηρρεάζονται όλες οι περιοχές της σπονδυλικής στήλης , περιλαμβανόμενης και της αυχενικής μοίρας. Ενώ η σκολίωση στα παιδία ανευρίσκεται συνήθως κατά την διάρκεια προληπτικού ελέγχου, η σκολίωση στους ενήλικες ανευρίσκεται συνήθως κατά την επίσκεψη στον γιατρό λόγω πόνου ή δυσχέρειας του ασθενή. Πέραν του πόνου στην οσφύ, οι ασθενείς μπορεί να έχουν πόνο που αντανακλά στα κάτω άκρα. Η αντιμετώπιση της παραμόρφωσης στους ενήλικες επικεντρώνεται στην αποκατάσταση της λειτουργικότητας και στην ανακούφιση του πόνου σε συνδυασμό με την διόρθωση της κύρτωσης της σπονδυλικής στήλης.

Η ενήλικη σπονδυλική παραμόρφωση αναφέρεται σε ανώμαλες κυρτώσεις της σπονδυλικής στήλης σε ασθενείς που έχουν ολοκληρώσει την ανάπτυξη. Επομένως ανευρίσκονται σε άνδρες και γυναίκες άνω των 18 ετών. Όμως, το έυρος ηλικίας των ασθενών που αναζητά ιατρική αντιμετώπιση της σκολίωσης ή και άλλων παραμορφώσεων ποικίλει πολύ. Δεν είναι ασύνηθες σε ασθενείς ηλικίας 60,70 ή και 80 ετών που δεν παρουσίαζαν συμπτώματα μέχρι τότε, να παρουσιαστεί πόνος και περιορισμός της λειτουργικότητάς τους. Με την αύξηση του προσδόκιμου επιβίωσης σε συνδυασμό με τον πιο ενεργητικό τρόπο ζωής, ο αριθμός των ενηλίκων που επιζητούν θεραπεία έχει αυξηθεί. Σε αντίθεση με τον νέο ή έφηβο ασθενή με παραμόρφωση της σπονδυλικής στήλης, οι μεγαλύτεροι ενήλικες παρουσιάζουν ένα εντελώς διαφορετικό φάσμα προβλημάτων και προκλήσεων για τον κλινικό γιατρό.

Αιτίες. Υπάρχουν πολλά διαφορετικά αίτια της σπονδυλικής παραμόρφωσης στους ενήλικες. Τα πιο συχνά περιλαμβάνουν ιδιοπαθή σκολίωση που εμφανίστηκε κατά την εφηβεία ( εφηβικά χρόνια) και μετά επιδεινώθηκε κατά την ενήλικη ζώη, παραμόρφωση που εμφανίστηκε κατά την ενήλικη ζωή εξαιτίας εκφυλιστικών (φθορά) αλλοιώσεων στην σπονδυλική στήλη, και παραμόρφωση που εμφανίστηκε αργότερα κατά την διάρκεια της ζωής. Άλλα λιγότερο συχνά αίτια περιλαμβάνουν κυρτώσεις λόγω οστεοπόρωσης (εύθραστα οστά), παλαιότερα κατάγματα λογω κακώσεων, σπονδυλολίσθηση (ολισθαίνων σπόνδυλος) και σπάνια λοιμώξεις και όγκοι της σπονδυλικής στήλης.

Ιδιοπαθή Σκολίωση Ενήλικος

Εκφυλιστική Σκολίωση Ενηλίκων

Η πάθηση αυτή συνήθως αναφέρεται ως “εκ νέου” σκολίωση. Όπως υπονοεί και το όνομα, αυτή η μορφή σκολίωσης ξεκινάει κατά την ενήλικη ζωή του ασθενούς λόγω εκφύλισης των μεσοσπονδυλίων δίσκων, αρθρίτιδας των παρακειμενων αρθρικών επιφανειών, και καθίζηση και σφηνηνοειδή παραμόρφωση των μεσοσπονδυλίων διαστημάτων (Εικόνα 1). Τυπικά εμφανίζεται στην οσφυική μοίρα (κατώτερη οσφύ). Συνήθως συνοδεύεται από πλάγιο ευθειασμό της σπονδυλικής στήλης (απώλεια της οσφυικής λόρδωσης). Τοπικός πόνος, δυσκαμψία, υπαισθησία και ισχιαλγία μπορεί να παρουσιαστούν στον συμπτωματικό ασθενή.

Μετεγχειρητική σκολίωση

Αυτός ο τύπος σκολίωσης παρουσιάζεται σε ασθενείς που υποβλήθηκαν προηγούμενα σε χειρουργείο σπονδυλικής στήλης για την αντιμετώπιση σκολίωσης ή εκφυλιστικών παθήσεων της οσφυικής μοίρας. Ένας αριθμός αιτιολογικών γεγονότων μπορεί να συμβούν :

1. Σκολίωση ή Κύφωση Μετα-πεταλεκτομή. Σε σπάνιες περιπτώσεις, στην σπονδυλική στήλη θα αναπτυχθεί σκολίωση (πρόσθιο κύρτωμα) ή κύφωση (πρόσθια κάμψη) μετά από μια κοινή επέμβαση που χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση σπονδυλικής στένωσης (παγιδευμένα νεύρα) στους ενήλικες- ειδικά έαν γίνει αποσυμπίεση σε πολλά επίπεδα. (Εικόνα 1Α &Β)

2. Μετεγχειρητική αστάθεια ή Αποτυχία Σπονδυλοδεσίας. Κάποιες φορές, ειδικά μετά από εκτεταμένο χειρουργείο στην κατώτερη σπονδυλική στήλη, η σπονδυλική στήλη θα απωλέσει την ικανότητα στήριξης της στην φυσιολογική θέση. Η κατάστασης αυτή είναι παρόμοια με την νόσο του παρακείμενου επιπέδου, αλλά συμβαίνει στα ίδια τα χειρουργηθέντα επίπεδα. Επίσης, σε κάθε σπονδυλοδεσία υπάρχει μια μικρή πιθανότητα να μην επιτευχθεί η δεσία των οστών. Αυτό ονομάζεται ψευδάρθρωση (ψευδής άρθρωση) και μπορεί να οδηγήσει σε περαιτέρω καθίζηση της σπονδυλικής στήλης (Εικόνα 1C&D)

3. Νόσος παρακείμενου επιπέδου. Όταν ένα τμήμα της σπονδυλικής στήλης σπονδυλοδένεται, επιπλέον καταπονήσεις και φορτίσεις εφαρμόζονται στα παρακειμενα επίπεδα. Αυτό μπορεί να συμβάλει στην επιταχυνόμενη εμφάνιση αρθρίτιδας. Ανάλογα με την ανταπόκριση του σώματος, το σώμα μπορεί να κάμψει προς τα πλάγια ή προς τα εμπρός. Τις περισσότερες φορές η σπονδυλική παραμόρφωση που εμφανίζεται δεν είναι σημαντική. Ωστόσο, συμπτωματικά κυρτώματα μπορεί να αναπτυχθούν. (Εικόνα 1Ε)

4. «Σύνδρομο επίπεδης πλάτης». Ασθενείς με αυτήν την πάθηση δεν έχουν την ικάνότητα να σταθούν σε όρθια θέση και συνήθως «γέρνουν μπροστά» λόγω της απώλειας της φυσιολογικής λόρδωσης της οσφυικής μοίρας.

5. Τραυματική Σκολίωση ή Κύφωση. Όταν ένας σπόνδυλος παραμορφώνεται λόγω τραύματος (κάταγμα), τα παρακείμενα επίπεδα συνήθως προσπαθούν να ευθειάσουν την σπονδυλική στήλη. Όταν η προσπάθεια αυτή αποτύχει ή ο βαθμός παραμόρφωσης είναι πολύ μεγάλος, μπορεί να εμφανιστεί σκολίωση ή κύφωση (Εικόνα 1 G&H)

Διάγνωση

Αντίθετα με τους έφηβους ασθενείς με σπονδυλική παραμόρφωση που σπάνια παραπονιούνται για πόνο, οι ενήλικες ασθενείς με παραμόρφωση παρουσιάζουν μια ποικιλία συμπτωμάτων. Οσφυαλγία και δυσκαμψία είναι τα δύο πιο συχνά συμπτώματα. Επιπρόσθετα, μπορεί να εμφανιστούν υπαισθησία, κράμπες και αντανακλαστικός πόνος στα κάτω άκρα λόγω πίεσης των νεύρων. Αυτά τα συμπτώματα οφείλονται στη εκφύλιση των δίσκων και των αρθρώσεων που οδηγούν σε στένωση των διαστημάτων που βρίσκονται και διέρχονται ο νωτιαίος μυελός και τα νεύρα (σπονδυλική στένωση). Μερικοί ασθενείς μπορεί να κάμπτουν το σώμα μπροστά στην προσπάθειά τους να διευρύνουν τον χώρο που βρίσκονται τα νεύρα. Άλλοι μπορεί να κάμπτουν πρόσθια το σώμα λόγω της απώλειας της φυσιολογικής λόρδωσης στης οσφυικής μοίρας της σπονδυλικής στήλης. Αυτό οδηγεί στην κάμψη των ισχίων και γονάτων του ασθενή, με σκοπό την αντιρρόπηση της διαταραχή της ισορροπίας και την διατήρηση της όρθιας στάσης του σώματος. Αυτό όμως προκαλεί περισσότερη φόρτιση στο μυικό σύστημα της οσφύος και κάτω άκρων με αποτέλεσμα την γρηγορότερη καταπόνηση και αδυναμία του ασθενή. Υπάρχει μια σταδιακή απλώλεια της λειτουργικότητας και μείωση των καθημερινών δραστηριοτήτων.

Απεικονιστικός έλεγχος

Πρόσθιες και πλάγιες ακτινογραφίες σε films μεγάλου μήκους που περιλαμβάνουν όλα τα τμήματα της σπονδυλικής στήλης , καθώς και την λεκάνη και τα ισχία είναι βασικές στην διαγνωστική εκτίμηση των ενηλίκων με παραμόρφωση της σπονδυλικής στήλης (Εικόνα 1Α και Β). Σε τέτοιες ακτινογραφίες μπορεί να μετρηθούν ο άξονας ευθυγράμισης τμημάτων της σπονδυλικής στήλης, περιοχικά κυρτώματα καθώς και η συνολική ισορροπία (συνολικός άξονας ισορροπίας). Είναι βασικό τα ισχία και τα γόνατα να είναι σε ευθεία θέση κατά την λήψη της πλάγιας ακτινογραφίας, ώστε να γίνει αντιληπτή η αληθής παραμόρφωση (Εικόνα 1C και 1D). Eστιασμένος απεικονιστικός έλεγχος μπορεί να είναι απαραίτητος για την εκτίμηση πιθανής αστάθειας ( ακτινογραφίες κάμψης-έκτασης). Περαιτέρω πιο εξιειδικευμένες εξετάσεις (όπως ΜΤ και ΑΤ μυελογραφία) μπορεί να χρειαστούν για την εκτίμηση ασθενών με συμπτώματα από τα κάτω άκρα ή άλλα νευρολογικά σημεία και συμπτώματα (Εικόνα 2)

Συντηρητική αντιμετώπιση

Δεν απαιτείται αντιμετώπιση σε κάθε ασθενή με παραμόρφωση της σπονδυλικής στήλης. Για τη ακρίβεια, η μεγάλη πλειοψηφία των ενηλίκων με παραμόρφωση δεν έχουν σοβαρά συμπτώματα και μπορούν να αντιμετωπισθούν με απλά μέτρα όπως περιοδική παρακολούθηση, μη υποχρεωτικώς συνταγογραφούμενα παυσίπονα και άσκηση. Οι ασκήσεις στοχεύουν στην ενδυνάμωση του μυικού συστήματος της κοιλίας και της ράχης και στην βελτίωση της ευκαμψίας. Μερικοί ασθενείς μπορεί να επωφεληθούν από την βραχύχρονη χρήση κηδεμόνων για την ανακούφιση από τον πόνο. Οι κηδεμόνες δεν έχουν μακροχρόνιο όφελος όσον αφορά τον βαθμό της παραμόρφωσης. Γενικά, δεν συστήνονται δεδομένου ότι συμβάλλουν στην αποδυνάμωση του μυικού συστήματος του κορμού. Για πόνο που επιμένει στα κάτω άκρα και για άλλα συμπτώματα οφειλόμενα σε αρθρίτιδα και πίεση νεύρων, μπορεί να προσφέρουν προσωρινή ανακούφιση εγχύσεις όπως επισκληρίδιες ενέσεις, νευρικοί αποκλεισμοί ή ενέσεις στην περιοχή των αρθρικών αποφύσεων. Ο σκοπός της/των ένεσης/εων είναι και διαγνωστικός και θεραπευτικός. Οι ασθενείς θα πρέπει να καταγράψουν την ανταπόκρισή τους στις διάφορες ενέσεις, ώστε να βοηθήσουν στην εξακρίβωση των αιτιολογικών παραγόντων του πόνου. Τις εγχύσεις αυτές συνήθως κάνουν γιατροί αντιμετώπισης πόνου και συνταγογραφούν ισχυρότερα παυσίπονα. Δυστυχώς, τα ισχυρότερα αναλγητικά μπορεί να οδηγήσουν σε εθιστική χρήση και θα πρέπει να χρησιμοποιούνται με προσοχή. Εάν απαιτούνται ναρκωτικές ουσίες για τον έλεγχο του πόνου, θα ήταν καλό ο χειρουργός σκολίωσης να κατανοήσει καλύτερα τα γενεσιουργά αίτια του πόνου.

Χειρουργική θεραπεία

Η χειρουργική θεραπεία συστήνεται για τον μικρό αριθμό των ασθενών όπου απέτυχαν όλα τα λογικά συντηρητικά (μη-χειρουργικά) μέτρα αντιμετώπισης. Γενικά οι ασθενείς αυτοί έχουν σημαντικό πόνο στην οσφύ και στα κάτω άκρα και διαταραχή της σπονδυλικής ισορροπίας. Οι λειτουργικές τους δρατηριότητες έχουν περιοριστεί σημαντικά και η συνολική ποιότητα ζωής τους έχει μειωθεί πολύ. Ο σκοπός της επέμβασης είναι να αποκαταστήσει την σπονδυλική ισορροπία, να μειώσει τον πόνο και την δυσχέρεια μέσω εξάλειψης της πίεσης των νεύρων (αποσυμπίεση) και να διατηρήσει τον σωστό άξονα της σπονδυλικής στήλης μέσω σταθεροποίησης και σπονδυλοδεσίας των σπονδυλικών τμημάτων. Σε μερικές περιπτώσεις, ελάχιστης επεμβατικότητας αποσυμπιέσεις μπορεί να είναι το μόνο που απαιτείται. Χειρουργική σταθεροποίηση περιλαμβάνει άγκιστρα, σύρματα και βίδες σε σπονδυλικά τμήματα και χρήση ράβδων για την σύνδεση των σπονδυλικών αυτών τμημάτων (Εικόνα 1). Αυτά λειτουργούν σαν μια συνδετική αλυσίδα που επιτρέπει την σπονδυλοδεσία της σπονδυλικής στήλης στην σωστή θέση. Η σπονδυλοδεσία μπορεί να επιτευχθεί χρησιμοποιώντας οστούν του ασθενή, πτωματικά ή συνθετικά οστικά μοσχεύματα και υποκατάστατα. Σε πιο σοβαρές περιπτώσεις, τα σπονδυλικά τμήματα μπορεί να κοπούν και να αναευθυγραμμιστούν (οστεοτομία) ή ολόκληρα τμήματα μπορεί να αφαιρεθούν πριν από την επαναευθυγράμμιση της σπονδυλικής στήλης (εκτομής σπονδυλικής κολώνας) (Εικόνα 2). Υπάρχουν πολλοι διαφορετικοί τύποι χειρουργικών επεμβάσεων, που έχουν στόχο την αντιμετώπιση των παραμορφώσεων σπονδυλικής στήλης ενηλίκων. Οι χειρουργοί θα πρέπει να προσαρμόσουν το χειρουργείο στις ανάγκες του κάθε ασθενή. Όταν είναι απαραίτητα μεγαλύτερα χειρουργεία (πάνω από 8 ώρες), το χειρουργείο μπορει να χωριστεί σε δυο μικρότερα χειρουργεία με μεσοδιάστημα 5-7 ημερών.

Έιναι σημαντικό να τονιστεί ότι το χειρουργείο στους ενήλικες έχει περισσότερους κινδύνους σε σχέση με τους εφήβους. Το ποσοστό επιπλοκών είναι σημαντικά υψηλότερο και η αποκατάσταση είναι πολύ βραδύτερη. Για τον λόγο αυτό, η χειρουργική αντιμετώπιση πρέπει να αποτελεί την ύστατη επιλογή και μόνο αφού ο ασθενής κατανοήσει πλήρως του κινδύνους και τα οφέλη του χειρουργείου. Θα πρέπει να έχουν εφαρμοσθεί πρώτα όλα τα λογικά μέτρα συντηρητικής αντιμετώπισης. Ταυτόχρονα όμως, όταν η επιλογή των κατάλληλων ασθενών έχει γίνει προσεκτικά και οι ασθενείς έχουν προετοιμασθεί ψυχολογικά κατάλληλα, μπορεί να επιτευχθούν εξαιρετικά λειτουργικά αποτελέσματα τα οποία μπορεί να είναι κάποιες φορές μια θετική εμπειρία αλλαγής του τρόπου ζωής για έναν συγκεκριμένο ασθενη.

Πρόσφατες προόδοι των χειρουργικών τεχνικών περιλαμβάνουν λιγότερο επεμβατικές προσπελάσεις μέσω μικρότερων τομών, όπως επίσης και χρήση βιολογικών υποκατάστατων για την επιτάχυνση της διαδικασίας της σπονδυλοδεσίας. Η χρήση υποβοηθούμενων από υπολογιστές συστημάτων καθοδήγησης και πολλών μορφών διεγχειρητικής παρακολούθησης της λειτουργίας του νωτιαίου μυελού και των νεύρων μπορεί να βοηθήσουν στην βελτίωση της χειρουργικής ακρίβειας.

 Νευρομυική σκολίωση

Η νευρομυική σκολίωση είναι μια ανώμαλη κύρτωση της σπονδυλικής στήλης λόγω ανωμαλιών των νευρομυικών ( μυς-νεύρο) δομών του σώματος. Γενικά είναι βαρύτερης μορφής σε μη περιπατητικούς ασθενείς. Η επιδείνωση της σκολίωσης είναι μακράν πιο συχνή από ότι στην ιδιοπαθή σκολίωση, και μπορεί να συνεχιστεί κατά την ενήλικη ζωή. Η χρήση κηδεμόνων δεν προλαμβάνει την επιδείνωση της σπονδυλικής κύρτωσης.

Ευρήματα φυσικής εξέτασης

Ανάλογα με την αιτιολογία, οι ασθενείς μπορεί να διατηρούν την ικανότητα βάδισης ή όχι. Σε αρκετές παθήσεις είναι δυνατή η βάδιση κατά την παιδική ηλικία, όμως μετά κατά την εφηβεία οι ασθενείς αυτοί χρειάζονται αναπηρικό αμαξίδιο. Σε μη περιπατητικούς ασθενείς, η διαταραχής της ισορροπίας του κορμού είναι συχνή καθώς τα κυρτώματα επιδεινώνονται. Μεγαλύτερα κυρτώματα συχνά αναγκάζουν τα παιδιά να χρησιμοποιούν τα χέρια τους για να υποβηθήσουν την σταθεροποίηση στην καθιστή θέση. Η λοξότητα της λεκάνης (στροφή) είναι επίσης συχνή και οδηγεί σε αστάθεια κατά την καθιστή θέση, καθώς και αύξηση της πιθανότητας πρόκλησης έλκους στο δέρμα (έλκος κατάκλισης). Μεγαλύτερα θωρακικά κυρτώματα (80+o) ή υπερλορδωτικά κυρτώματα (οπίσθια κάμψη) μπορεί να συμβάλλουν σε αναπνευστικά προβλήματα.

Συχνότητα. Λόγω των πολλών αιτίων νευρομυικής σκολίωσης, η επίπτωση ποικίλει (Πίνακας 1). Η πιθανότητα και η σοβαρότητα των κυρτωμάτων τείνουν να αυξάνονται με την αύξηση της σοβαρότητας της νευρομυικής διαταραχής.

Μυελοδυσπλαστική Κυφοσκολίωση 

Πίνακας 1

Μυελοδυσπλαστική κυφοσκολίωση

Συνηρητική αντιμετώπιση
Σε αντίθεση με την ιδιοπαθή σκολίωση, η χρήση κηδεμόνων συνήθως δεν είναι αποτελεσματική στην αντιμετώπιση της νευρομυικής σκολίωσης. Σε μικρότερα κυρτώματα μπορεί να χρησιμοποιηθούν κηδεμόνες ή βοηθήματα στο αναπηρικό καρότσι (σε μη περιπατητικούς ασθενείς) ώστε να βελτιωθεί ή λειτουργικότητα των ασθενών.

Είναι σημαντικό να υπάρχει μια διεπιστημονική ομάδα πολλών ειδικοτήτων για την κατάλληλη εκτίμηση και αντιμετώπιση των ασθενών. Προβλήματα όπως αναπνευστικά, νευρολογικά, ουρογεννητικά, ορθοπαιδικά, διατροφικά και γαστρεντερολογικά είναι συχνά και πρέπει να αντιμετωπίζονται συντομισμένα μεταξύ των διαφόρων παροχών φροντίδας υγείας.

Ενδείξεις για Χειρουργική αντιμετώπιση

Αντίθετα με την ιδιοπαθή σκολίωση, όπου τα αίτια της σκολίωσης είναι άγνωστα, η υποκείμενη πάθηση στην νευρομυική σκολίωση ορίζει την στρατηγική αντιμετώπισης. Για παράδειγμα, νευροχειρουργική αποσυμπίεση σε ασθενείς με συριγγομυελία (υγρική κύστη μέσα στον νωταίαο μυελό), διαστηματομυελία (οστική ή χόνδρινη ανάπτυξη ιστού μέσα στον νωτιαίο μυελό) ή σύνδρομο πίεσης μυελού μπορεί να αποτρέψει την επιδείνωση του κυρτώματος χωρίς να απαιτηθεί σταθεροποίηση της σπονδυλικής στήλης.

Δυσπλασία Arnold-Chiari/Συριγγομυελία που προκαλεί σκολίωση
Α) Νεαρή γυναίκα με νευρομυική σκολίωση που σχετίζεται με δυσπλασία Arnold-Chiari (το εγκεφαλικό στέλεχος προβάλει στον αυχενικό σπονδυλικό σωλήνα) και συνοδευόμενη συριγγομυελία (συγκέντρωση υγρού μέσα στον νωτιαίο μυελό)
Β) Ακτινογραφικά ευρήματα
C) ΜΤ όπου απεικονίζονται οι ανωμαλίες στην αυχενική μοίρα της σπονδυλικής στήλης

Συγγενής σκολίωση με διαστηματομυελία
Α) Μια ακτινογραφία νεραού κοριτσιού με συγγενή σκολίωση
(δυσπλαστικός, σφηνοειδής σπόνδυλος). Το βέλος δείχνει την διαστηματομυελία (οστική ανάπτυξη)
Β)Εικόνα ΑΤ όπου απεικονίζεται μια οστική άκανθα μέσα στον σπονδυλικό σωλήνα
Γ)Φωτογραφία της οστικής άκανθας μετά την αφαίρεσή της

Σπονδυλική σταθεροποίηση

Οι ενδείξεις σπονδυλικής σταθεροποίησης είναι λιγότερο σαφείς σε σχέση με την ιδιοπαθή σκολίωση

Οι συχνότερες ενδείξεις είναι :

• Κυρτώματα> 50° (σε ασθενείς που βρίσκονται ακόμα σε ανάπτυξη)
• Επιδείνωση του κυρτώματος > 10° (μετά την σκελετική ωρίμανση)
• Λειτουργική αποδιοργάνωση
• Πόνος
• Καρδιοαναπνευστικές διαταραχές

Είναι σημαντικό να επιτευχθεί το καλύτερο δυνατό διατροφικό και καρδιοαναπνευστικό επίπεδο προεγχειρητικά, ώστε να ελαχιστοποιηθεί ο κίνδυνος μόλυνσης και παρατεταμένης διασωλήνωσης μετά το χειρουργείο. Παρόμοια, το δέρμα στην περιοχή της σπονδυλικής στήλης και της πυέλου πρέπει να εκτιμηθεί ώστε να μειωθεί ο κίνδυνος μόλυνσης.

Η χειρουργική θεραπεία είναι συνήθως ωφέλιμη για :

• Πρόληψη επιδείνωσης του κυρτώματος
• Βελτίωση της ισορροπίας και ανοχής στην καθιστική θέση ( σε μη περιπατητικούς ασθενείς)
• Μείωση των συχνών αλλαγών θέσης και στάσης
• Μείωση του πόνου

Ο τύπος της χειρουργικής σταθεροποίησης της σπονδυλικής στήλης εξαρτάται από τον ασθενή, την κινητική του κατάσταση, και την υποκείμενη νόσο. Προσωρινή σταθεροποίηση μπορεί να είναι απαραίτητη στα μικρότερα παιδιά ώστε να επιτραπεί η μέγιστη ανάπτυξη των πνευμόνων. Μπορεί να χρειαστεί οριστική τοποθέτηση υλικών σπονδυλοδεσίας οπίσθια και πρόσθια της σπονδυλικής στήλης (ειδικά σε νέους ασθενείς ώστε να αποφευχθεί το «φαινόμενο του στρόφαλου»). Η σπονδυλοδεσία από την ανώτερη θωρακική μοίρα της σπονδυλικής στήλης έως το ιερό και την πύελο είναι συχνή σε μη περιπατητικούς ασθενείς.

Μελοδυσπλαστική σκολίωση

Α) Ακτινογραφία όπου απεικονίζονται τα ακτινολογικά ευρήματα σκολίωσης επί μυελομηνιγγοκήλης. Με προσεκτική παρατήρηση των σπονδυλικών πετάλων φαίνεται η αποτυχία σωστού σχηματισμού και σύγκλεισης ( δισχισδής ράχη) της σπονδυλικής στήλης
Β) Μετεγχειρητική ακτινογραφία. Διαυχενικές βίδες σε πολλά επίπεδα, ώστε να μειωθεί ο κίνδυνος εμφάνισης του «φαινομένου του στρόφαλου»
Γ) Κλινική εικόνα όπου φαίνονται οι δερματικές αλλοιώσεις που σχετίζονται με μυελομηνιγγοκήλη και την σύγκλεισή της μετά την γέννηση.

Η Γηράσκουσα Σπονδυλική Στήλη

Οστεοπόρωση και Συμπιεστικά Κατάγματα

Η οστεοπόρωση αναφέρεται σε μείωση της οστικής μάζας, που συναντάται πιο συχνά στις γυναίκες μετεμμηνοπαυσιακής ηλικίας. Πρόκειται για μείωση όχι μόνο του ανόργανου τμήματος του οστού (ασβέστιο και φώσφορος), αλλά και του οργανικού (όπως είναι οι πρωτείνες) τμήματος. Περίπου 15-20 εκατομμύρια ανθρώπων πάσχουν από οστεοπόρωση, και περισσότερο από 1,5 εκατομμύριο παρουσιάζουν σπονδυλικά κατάγματα λόγω οστεοπόρωσης κάθε χρόνο. Αυτά τα κατάγματα μπορεί να συμβούν μετα από τραυματισμό ελάχιστης βίας ή και χωρίς καθόλου τραυματισμό.

Συμπτώματα και διάγνωση. Η οσφυαλγία είναι το πιο συχνό σύμπτωμα της πάθησης αυτής, και στις ακτινογραφίες μπορεί να απεικονιστούν σφηνοειδή ή συμπιεστικά κατάγματα των σπονδύλων. Για την περαιτέρω εκτίμηση των καταγμάτων αυτών μπορεί να είναι απαραίτητη η διενέργεια ΜΤ και ΑΤ. Είναι πολύ σημαντικό να επιβεβαιωθεί η διάγνωση της οστεοπόρωσης, λόγω του ότι παρόμοια συμπτώματα παρουσιάζονται και σε άλλες παθήσεις όπως σε λοιμώξεις, σε άλλα μεταβολικά νοσήματα των οστών, και σε καλοήθη ή κακοήθη νεοπλάσματα. Ο βαθμός σοβαρότητας της οστεοπόρωσης μπορεί μόνο να εκτιμηθεί αδρά από απλές ακτινογραφίες, και πρέπει να εκτιμηθεί ακριβώς με ειδικές δοκιμασίες μέτρησης της οστικής πυκνότητας, ή σε μερικές περιπτώσεις, με οστική βιοψία ώστε να επιβεβαιωθεί η διάγνωση.

Θεραπεία

Ευτυχώς, τα περισσότερα σπονδυλικά κατάγματα λόγω οστεοπόρωσης αντιμετωπίζονται επιτυχώς με απλή αναλγητική φαρμακευτική αγωγή, όμως η υποκείμενη οστεοπόρωση πρέπει να αντιμετωπιθεί μόλις τεθεί η διάγνωση. Η αντιμετώπιση και θεραπεία της οστεοπόρωσης είναι ένα πεδίο που αναπτύσσεται ταχέως. Συνδυασμοί ασβεστίου, βιταμίνης D και οιστρογόνων είναι αμφιλεγόμενες θεραπείες. Η καλσιτονίνη χρησιμοποιείται σε μερικές περιπτώσεις για την παρεμπόδιση της απορρόφησης των ανόργανων συστατικών του οστού, όπως επίσης έχει χρησιμοποιηθεί και το φθόριο με σκοπό να αυξήσει την οστική μάζα. Πρόσφατα, φάρμακα που ανήκουν στην οικογένεια των διφωσφονικών έχουν χρησιμοποιηθεί με επιτυχία στην διατήρηση και πιθανά στην αύξηση της οστικής μάζας.

Μαζί με τα φάρμακα, έχουν χρησιμοποιηθεί και αλλα θεραπευτικά μέτρα όπως οι κηδεμόνες οσφύος για την ανακούφιση από τον πόνο, αλλά και για την πρόληψη επιδείνωσης της παραμόρφωσης. Παρόλο που οι κηδεμόνες δεν διορθώνουν την σφηνοειδή παραμόρφωση των οστών, προσφέρουν υποστήριξη στην σπονδυλική στήλη και μειώνουν τον δευτερογενή μυικό σπασμό.

Σε σπάνιες περιπτώσεις, η χειρουργική αντιμετώπιση μπορεί να είναι απαραίτητη για τον έλεγχο του πόνου ή την αποσυμίεση των νευρικών ριζών και του νωτιαίου μυελού. Νέες τεχνικές για την αντιμετώπιση του προβλήματος της παραμόρφωσης των συμπιεσμένων σπονδύλων περιλαμβάνουν την σπονδυλοπλαστική και την κυφοπλαστική . Στην σπονδυλοπλαστική εγχύεται οστικό τσιμέντο μέσα στο σπονδυλικο σώμα για να βελτιώσει την ισχύ του οστού. Στην κυφοπλαστική, η έγχυση του τσιμέντου γίνεται αφού πρώτα διορθωθεί η σφηνοειδή παραμόρφωση του σπονδύλου μέσω ενός «μπαλονιού» που διατείνεται μέσα στο σπονδυλικό σώμα και το οποίο γεμίζει ακοούθως με το τσιμέντο. Και οι δυο τεχνικές απαιτούν τουλάχιστον αναισθησία «υπό μέθη» και τοπική αναισθησία, όμως ορισμένες φορές απαιτείται γενική αναισθησία. Οι επεμβάσεις αυτές γίνονται μέσω πολύ μικρών τομών υπό ακτινοσκοπικό έλεγχο. Όπως και σε κάθε άλλη χειρουργική επέμβαση βέβαια, υπάρχουν συγκεκριμένοι κίνδυνοι.

Οστεοαρθρίτιδα και άλλες Εκφυλιστικές Παθήσεις της Σπονδυλικής στήλης

•  Εκφυλιστική Νόσος των Μεσοσπονδυλίων δίσκων και των Αρθρώσεων
• Σπονδυλική Στένωση
• Κήλη Οσφυικού Μεσποσπονδύλιου δίσκου
• Αυχενική Εκφυλιστική Δισκική Νόσος

Εκφυλιστική νόσος των δίσκων και αρθρώσεων

• Η εκφύλιση των δίσκων και των μικρών αρθρώσεων της σπονδυλικής στήλης αποτελεί μέρος της φυσιολογικής γήρανσης του οργανισμού.
• Συμπτώματα και διάγνωση. Παρόλο που υπάρχουν ευρήματα στις ακτιογραφίες, η εκφύλιση αυτή μπορεί να μην προκαλεί κανένα σύμπτωμα. Ωστόσο, σε μερικά άτομα, μποεί να σχετίζεται με σημαντική οσφυο/ισχιαλγία. Σε σθενείς με προχωρημένη αθρίτιδα/εκφύλιση, οι ακτινογραφίες δείχνουν στένωση των μεσοσπονδυλίων διαστημάτων και αρθριτικές αλλοιώσεις στις σπονδυλικές αρθρώσεις.
• Αντιμετώπιση. Η αρχική αντιμετώπιση γενικά επικεντρώνεται στην βελτίωση την μυικής υποστήριξης της οσφύος με ασκήσεις, στην χρήση αντιφλεγμονωδών φαρμάκων, και στην χρήση κηδεμόνων. Εάν ο αρχικός πόνος είναι πολύ έντονος, μια μικρή περίοδος κατάκλισης μπορεί να είναι απαραίτητη για τον έλεγχο του οξέως πόνου, με σταδιακή επιστροφή στις προηγούμενες δραστηριότητες όσο το δυνατόν νωρίτερα. Σοβαρά, προοδευτικά επιδεινούμενα συμπτώματα που σχετίζονται με εκφυλιστικές αλλοιώσεις μπορει να χρειαστούν χειρουργική αντιμετώπιση ώστε να μειωθεί ο πόνος.
• Οστεοαρθρίτιδα και Άλλες Εκφυλιστικές Παθήσεις της Σπονδυλικής στήλης
• Σπονδυλική Στένωση
• Καθώς η εκφύλιση των δίσκων και των αρθρώσεων επιδεινώνεται, το εύρος του σπονδυλικού σωλήνα ( ο χώρος που περιέχει τον νωτιαίο μυελό και τις νευρικές ρίζες) μπορεί να μειωθεί, και ένας από τους μεγάλους συνδέσμους (ωχρός σύνδεσμος) που γεφυρώνει το διάστημα μεταξύ δυο σπονδύλων μπορεί να βραχυνθεί και να παχυνθεί. Έτσι, αυτές οι δομές πιέζουν τα νεύρα στο σπονδυλικό σωλήνα.
• Συμπτώματα και Διάγνωση. Ο περιορισμός αυτός , ή στένωση, μπορεί να προκαλέσει πόνο στα κάτω άκρα κατά την βάδιση και την όρθια θέση που συνήθως υποχωρεί με το κάθισμα ή την ύπτια θέση. Αυτό το σύμπτώμα, γνωστό ως νευρογενή διαλείπουσα χωλότητα, πρέπει να διαφωροδιαγνωσθεί από το παρόμοιο είδος πόνου που αντανακλά στα κάτω άκρα και προκαλείται από αγγειακές διαταραχές, από αρθρίτιδα στα ισχία ή απο διαβητική νευροπάθεια.
• Η σπονυλική στένωση διαγνώσεται με ακρίβεια με ΑΤ και ΜΤ. Μερικές φορές το ΗΜΓ και ο έλεγχος νευρικής αγωγιμότητας μπορεί να χρησιμοποιηθούν για να διαφοροδιαγνώσουν αυτήν την πάθηση από την διαβητική νευροπάθεια
• Θεραπεία Η συντηρητική αντιμετώπιση περιλαμβάνει αντιφλεγμονώδη φάρμακα, άσκηση και φυσικοθεραπεία. Μερικές φορές, τοπικά αναισθητικά ή κορτκοστεροειδή μπορεί να εγχυθούν στα παρακείμενα μαλακά μόρια, όπως στους μύς και τους συνδέσμους, ή μέσα στο σπονδυλικό σωλήνα (επισκληρίδια έγχυση) κοντά σε συγκεκριμένες νευρικές ρίζες. Εάν αυτά τα μέτρα αποτύχουν, τότε μπορεί να απαιτηθεί χειρουργική αποσυμπίεση στο επίπεδο των εμπλεκόμενων σπονδύλων. Το χειρουργείο είναι αρκετά αποτελεσματικό και επιτρέπει στον ασθενή την ελεύθερη βάδιση και όρθια στάση χωρίς πόνο. Η χειρουργική αντιμετώπιση περιλαμβάνει αποσυμπίεση των νευρικών ριζών μέσω της αφαίρεσης της οροφής του σπονδυλικού σωλήνα (πεταλεκτομή) και της διεύρυνσης του χώρου μέσω του οποίου οι ρίζες εξέρχονται από τον σπονδυλικό σωλήνα (τρηματεκτομή). Εάν υπάρχει αστάθεια μπορεί να χρειαστεί και σπονδυλοδεσία των εμπλεκόμενων σπονδύλων. Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι η σπονδυλοδεσία είναι μια επέμβαση που έχει ως στόχο την ένωση/πώρωση σπονδυλικων τμημάτων με την χρήση οστού, είτε από την πύελο (λαγόνια ακρολοφία) είται από τράπεζα μοσχευμάτων. Στην πλειοψηφία των περιπτώσεων, ένα μεταλλικό πρόθεμα που αποτελείται από ράβδους και βίδες χρησιμοποείται για την σταθεροποίηση των σπονδυλικών αυτών τμημάτων κατά την διάρκεια πόρωσης της σπονδυλοδεσίας.
• Η νοσηλεία στο νοσκομείο είναι γενικά βραχύτερη εάν δεν γίνει σπονδυλοδεσία και μακρύτερη εάν γίνει. Σε κάθε περίπτωση, εάν ο ασθενής παρουσίαζε κακουχία και καταβολή δυνάμεων προεγχειρητικά, μια βραχεία νοσηλεία σε κέντρο αποκατάσταης για την ενδυνάμωση και κινητοποίηση του ασθενή μπορεί να απαιτηθεί. Οι ακριβείς λεπτομέρεις της μετεγχειρητικής φροντίδας , της φυσικοθεραπείας και της επισρτοφής σε αθλητικές δραστηριότητες, καθώς και όσον αφορά την οδήγηση και την πιθανή χρήση κηδεμόνα θα δοθούν από τον χειρουργό ανάλογα με την συγκεκριμένη περίπτωση του ασθενή.

Κήλη Οσφυικού Μεσοσπονδύλιου Δίσκου

Ρήξη, προβολή ή κήλη μεσοσπονδυλίου δίσκου είναι συνήθως συνώνυμοι όροι. Οι κήλες μεσοσπονδυλίων δίσκων συμβαίνουν συνήθως σε ασθενείς 20 έως 50 ετών, αλλά μπορεί να εμφανιστούν σε όλες τις ηλικίες. Σε μεγαλύτερους ασενείς, μπορεί και πάλι να συσχετίζονται με αρθρίτιδα και πίεση νευρικών ριζών.

Συμπτώματα και Διάγνωση. Συνήθως, οι περισσότεροι άνθωποι θα παρουσιάσουν ένα ή δυο επεισόδια οσφυαλγίας, χωρίς αυτά να σχετίζονται απαραίτητα με κάποιο τραυματισμό, και ακολούθως θα εμφανίσουν πόνο στα κάτω άκρα, γνωστό και ως ισχιαλγία. Η ρήξη και προβολή του μεσοσπονδυλίου δίσκου εμφανίζονται λόγω εκφύλισης και μικρορρήξεων σε διάφορα τμήματα του δίσκου αυτού. Σε ασθενείς των οποίων τα συμπτώματα διαρκούν περισσότερο από αρκετές εβδομάδες, ή που εμφανίζουν σημαντική ή/και προοδευτική αδυναμία, ή κυστικές και εντερικές διαταραχές, πρέπει να διενεργηθούν ΜΤ ή ΑΤ για την διάγνωση και αναγνώριση της παθολογικής βλάβης.

Θεραπεία

Τα συμπτώματα πολύ συχνά αυτοπεριορίζονται και ανταποκρίνονται στον περιορισμό των δραστηριοτήτων, στα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα και σε βραχείες περιόδους κατάκλισης. Οι περισότεροι ασθενείς θα αναρρώσουν χωρίς να απαιτείται κάποια χειρουργική αντιμετώπιση. Εάν ο πόνος είναι πολύ έντονος, μπορεί να συστηθούν ασκήσεις και φυσικοθεραπεία . Εάν τα συμπτώματα αρχίσουν να υποχωρούν, η σταδιακή επιστροφή σε όλες τις δραστηριότητες μπορεί να διαρκέσει περίπου 4 εβδομάδες. Παρόλο που τα κορτικοστερεοιδή, που έχουν χρησιμοποιούνταν παλαιότερα για την αντιμετώπιση της ισχιαλγίας, είναι ακόμα χρήσιμα φάρμακα, πολύ συχνά σχετίζονται με σημαντικές παρενέργειες και πρέπει αν χρησιμοποιηθούν, να είναι για πολύ μικρό διάστημα.

Εάν δεν υπάρξει καμία βελτίωση παρά την χρήση των συντηρητικών μέτρων αντιμετώπισης για 1 έως και 3 μήνες, ή η ισχιαλγία και η αδυναμία επιμένουν ή επιδεινώνονται, μπορεί να συστηθεί χειρουργική αντιμετώπιση. Η πιο συχνή επέμβαση για αυτήν την πάθηση είναι η δισκεκτομή, όπου μέσω μιας μικρής τομής στην οσφυική χώρα το προβάλλον τμήμα του δίσκου αφαιρείται. Η ανακούφιση των συμπτωμάτων συχνά είναι εντυπωσιακή. Οι κατά τα άλλα υγιείς ασθενείς μπορεί να υποβληθούν σε αυτήν την επέμβαση ως εξωτερικοί ασθενείς, αν και συχνά οι παρενέργειες της αναισθησίας και η χορήγηση αναλγητικών φαρμάκων απαιτεί εισαγωγή και νοσηλεία στο νοσοκομείο για μια ή δυο μέρες. Μετά το χειρουργείο μπορεί να χρειστεί κάποια μικρή ανάρρωση, αλλά η σταδιακή επιστροφή στις προηγούμενες δραστηριότητες είναι το απαιτούμενο. Ο χρόνος που θα χρειαστεί μέχρι την επιστροφή στην δουλειά και στις αθλητικές δραστηριότητες ποικίλει και πρέπει να συζητηθεί με τον χειρουργό.

Αυχενική Εκφυλιστική Δισκική Νόσος

Η αυχεναλγία και δυσκαμψία αυχένα είναι συχνά συμπτώματα στην εκφυλιζόμενη σπονδυλική στήλη. Αυτό οφείλεται σε εκφυλιστικές αλλοιώσεις των αρθρώσεων και του μεσοσπονδυλίου δίσκου, οι οποίες πολύ συχνά απεικονίζονται στις ακτινογραφίες.

Συμπτώματα και Διάγνωση

Όταν η αυχεναλγία σχετίζεται με πόνο και/ή υπαισθησία ή αδυναμία στον ώμο ή στο χέρι, περαιτέρω έλεγχος μπορεί να χρειαστεί , καθώς αυτά τα συμπτώματα είναι ενδεικτικά πίεσης ενός ή περισοτέρων νευρικών ριζών. Ο έλεγχος περιλαμβάνει μια λεπτομερή νευρολογική εξέταση και απεικόνιση με ΜΤ ή/και ΑΤ.

Θεραπεία

Η αρχική αντιμετώπιση περιλαμβάνει ακινητοποίηση με κηδεμόνα, μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα και φυσικοθεραπεία. Μερικές φορές χρησιμοποιείται και κρανιακή έλξη (halter traction). Eάν τα συμπτώματα είναι σοβαρά και επιμένουν παρά την εφαρμογή αυτών των συντηρητικών μέτρων, ή /και υπάρχουν σημαντικά νευρολογικά συμπτώματα, η χειρουργική αντιμετώπιση είναι απαραίτητη. Συνήθως γίνεται μια πρόσθια αυχενική δισκεκτομή και σπονδυλοδεσία, με αφαίρεση των οστεοφύτων πέριξ των ορίων του δίσκου εάν είναι δυνατόν. Η σπονδυλοδεσία γίνεται με την χρήση οστού είτε από την πύελο (λαγόνια ακρολοφία), είτε από τράπεζα μοσχευμάτων, και οι σπόνδυλοι συνδέονται με μια μεταλλική πλάκα και βίδες. Εάν η βλάβη αφορά πολλά επίπεδα, μπορεί εναλλακτικά να γίνει μια οπίσθια σπονδυλοδεσία και σταθεροποίηση με πλάκα και βίδες. Εάν υπάρχει σημαντική στένωση του σπονδυλικού σωλήνα στην αυχενική μοίρα, μπορεί να προκληθεί σημαντική πίεση του ίδιου του νωτιαίου μυελού (όχι μόνο των νευρικών ριζών) που μπορεί να οδηγήσει σε απώλεια της ικανότητας βάδισης ή απώλειας ελέγχου και λειτουργίας της κύστης και του εντέρου. Αυτή κατάσταση είναι γνωστή ως αυχενική μυελοπάθεια. Όταν εμφανιστεί, επιδεινώνεται βραδέως και η διάγνωση συχνά καθυστερεί.

Ψευδάρθρωση

Η σπονδυλική στήλη σχηματίζεται από διακριτούς σπόνδυλους που συνδέονται μεταξύ τους με τον μεσοσπονδύλιο δίσκο προσθίως, και με δυο μικρές αρθρώσεις οπίσθίως , παρόμοια με την σύνδεση που υπάρχει στο λουρί του ρολογιού. Οι «συνδέσεις» αυτές, ή αρθρώσεις, επιτρέπουν την κάμψη και στροφή της σπονδυλικής στήλης. Αυτές οι αρθρώσεις πολύ συχνά φθείρονται και παρουσιάζουν αρθριτικές αλλοιώσεις με το πέρασμα του χρόνου ή έπειτα από τραυματισμό και τελικά γίνονται επώδυνες. Εάν ο πόνος δεν υποχωρεί με την φυσικοθεραπεία, την άσκηση και την φαρμακευτική αγωγή, μπορεί να προταθεί από τον γιατρό η διενέργεια σπονδυλοδεσίας για την σταθερποίηση του/των αρθριτικού/ων τμήματος/ων της σπονδυλικής στήλης.

Όταν ο ασθενής αποφασίσει να υποβληθεί σε σπονδυλοδεσία, η επίτευξη μια σταθερής δεσίας είναι το ζητούμενο. Η ψευδάρθρωση που προέρχεται από τις λέξεις ψευδής και άρθρωση, είναι ένος όρος που χρησιμοποιείται όταν στο χειρουργείο δεν επιτυχγάνεται μια σταθερή και συμπαγής σπονδυλοδεσία. Η πιο σωστή προεγχειρητική επιλογή των κατάλληλων ασθενών, όπως επίσης και η εφαρμογή καλύτερων χειρουργικών τεχνικών έχουν οδηγήσει σε σημαντική μείωση της συχνότητας εμφάνισης ψευδάρθρωσης μετά από σπονδυλοδεσία.

Πολλοί παράγοντες σχετίζονται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης ψευδάρθρωσης:

• Κάπνισμα (νικοτίνη)
• Οστεοπόρωση
• Χρόνια χρήση στεροειδών
• Σακχαρώδης διαβήτης
• Άλλες χρόνιες παθήσεις
• Προηγούμενο ιστορικό ψευδάρθρωσης
• Υποσιτισμός

Άλλοι σημαντικοί παράγοντες για την ελαχιστοποίηση του κινδύνου αποτυχίας της σπονδυλοδεσίας, σχετίζονται με την χειρουργική τεχνική, όπως η χρήση οστικού αυτομοσχεύματος είτε από την ίδια την σπονδυλική στήλη (τοπικό μόσχευμα) είτε από την περιοχή του ισχίου (λαγόνια ακρολοφία) και την χρήση νεότερων εξελιγμένων χειρουργικών υλικών που περιλαμβάνουν άγκιστρα, βίδες, κλωβούς, ράβδους και σύρματα ώστε να επιτευχθεί σωστή ανάταξη και σταθεροποίηση των σπονδυλικών τμημάτων που ο χειρουργός επιχειρεί να σπονδυλοδέσει. Ακόμα και στους καλύτερους χειρουργούς, ο κίνδυνος εμφάνισης ψευδάρθρωσης είναι τουλάχιστον 5-15%.

Συμπτώματα

Ο χειρουργός μπορεί να αντιμετωπίσει σημαντική δυσκολία όσον αφορά την διάγνωση της ψευδάρθρωσης. Εάν συμβεί ψευδάρθρωση, μπορεί να εμφανιστεί μετά από μήνες μια υποτροπή παρόμοιου πόνου με αυτόν πριν το χειρουργείο όσον αφορά την εντόπισή του, ή μπορεί να υπάρχει μια σταδιακή αύξηση του πόνου σύντομα μετά το χειρουργείο.

Απεικόνιση

Εάν τοποθετήθηκαν υλικά κατά την διάρκεια του χειρουργείου, μπορεί να φανεί σε ακτινογραφίες χαλάρωση ή θραύση των υλικών αυτών, όπως φαίνεται στην Εικόνα 1. Η καλύτερη εξέταση για την αναγνώριση ψευδάρθρωσης είναι η ΑΤ.

Χειρουργικές επιλογές

Εάν διαγνωσθεί μια επώδυνη ψευδάρθρωση, ο χειρουργός θα συστήσει περαιτέρω μέτρα αντιμετώπισης , που μπορεί να περιλαμβάνουν μια δεύτερη χειρουργική αποκατάσταση.

Σκολίωσης και Άλλες Σπονδυλικές Παραμορφώσεις

• Ιδιοπαθή και Εκφυλιστική (Εκ Νέου) Σκολίωση Ενηλίκων
• Κύφωση

Ιδιοπαθή και Εκφυλιστική (Εκ Νέου) Σκολίωση Ενλίκων

Η σκολίωση στους ενήλικες (κύρτωση της σπονδυλικής στήλης) οφείλεται σε δυο αίτια. Το πρώτο μπορεί να είναι μια σκολίωση που πρωτοεμφανίστηκε όταν ο ασθενης ήταν νεότερος (εφηβική ιδιοπαθή σκολίωση). Η εκφυλιστική ή εκ νέου σκολίωση εμφανίζεται μετά την ηλικία των 40 ετών και θεωρείται ότι είναι το αποτέλεσμα αρθρίτιδας ή εκφύλισης της σπονδυλικής στήλης με αλλαγές στον άξονά της, λόγω εκφυλίσεως των μεσοσπονδυλίων δίσκων και των αρθρώσεων. Είναι γνωστό ότι κάποια από τα κυρτώματα που εμφανίζονται στα αναπτυσσόμενα παιδιά θα επιδεινωθούν καθώς μεγαλώνουν κατά την ενήλικη ζωή. Έχει αναφερθεί ότι κυρτώματα 50 μοιρών ή και περισσότερο, μπορεί να επιδεινώνονται με μέσο ρυθμό μιας μοίρας ανά χρόνο μετά την σκελετική ωρίμανση. Κυρτώματα μικρότερα απο 30 μοίρες σπάνια επιδεινώνονται. Αυτό είναι αλλιώς γνωστό ώς η φυσική πορεία ή τι θα συμβεί στην σπονδυλική στήλη εάν δεν εφαρμοσθεί ποτέ καμία θεραπεία. Εκ νέου κυρτώματα μπορεί επίσης να επιδεινώνονται λίγες μοίρες κάθε χρόνο, ιδίως εάν υπάρχει οστεοπόρωση και διαδοχική καθίζηση των σπονδύλων.

Συμπτώματα και Διάγωση

Εφόσον και οι δυο τύποι σκολίωσης σχετίζονται με αρθρίτιδα, πολλοί ασθενείς θα παρουσιάσουν οσφυαλγία και μυική κόπωση, όπως επίσης και πόνο στα κάτω άκρα. Μεγαλύτερα κυρτώματα (περισσότερο από 40 μοίρες) πρέπει να ελέγχονται περιοδικά για πθανή επιδείνωση του μεγέθους των κυρτωμάτων. Η επιδείνωση της σκολίωσης ή/και της οστεοπόρωσης θα προκαλέσει ελάττωση του ύψους μαζί με τα προηγουμένως αναφερθέντα συμπτώματα. Η εκτίμηση περιλαμβάνει απλές ακτινογραφίες, ΜΤ και πιθανά ΑΤ. Αυτές οι εξετάσεις θα βοηθήσουν στην διάγνωση ανωμαλιών της σπονδυλικής στήλης στις περιοχές γύρω από τις νευρικές ρίζες και τον νωτιαίο μυελό που μπορεί να σχετίζονται με σπονδυλικές παραμορφώσεις.

Θεραπεία

Η θεραπευτική αντιμετώπιση περιλαμβάνει μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα για την ανακούφιση από τον πόνο, φυσικοθεραπεία για την βελτίωση της συνολικής λειτουργικότητας, και ασκήσεις για ενδυνάμωση. Εάν τα φάρμακα και η φυσικοθεραπεία αποτύχουν, μπορεί να χρησιμοποιηθούν εγχύσεις στεροειδών και τοπικών αναισθητικών στους μύς, στις αρθρώσεις και στον σπονδυλικό σωλήνα. Η χειρουργική αντιμετώπιση είναι συχνά απαραίτητη εάν το κύρτωμα επιδεινωθεί ή αν επιδεινωθούν άλλα συμπτώματα. Το είδος της χειρουργικής επέμβασης ποικίλει και εξαρτάται από τον τύπο και το μέγεθος του κυρτώματος. Η πιο συχνή επέμβαση είναι η οπίσθια σπονδυλοδεσία με τοποθέτηση μεταλλικών υλικών και οστικού μοσχεύματος (από την πύελο ή από τράπεζα μοσχευμάτων), με ή χωρίς αποσυμπίεση των νευρικών ριζών. Μερικές φορές, η χειρουργική επεμβαση μπορεί να γίνει από μπροστά (από την πρόσθια πλευρά της σπονδυλικής στήλης) για την επίτευξη καλύτερης σταθερότητας, διόρθωσης και πώρωσης. Περιστασιακά, συνδυασμός πρόσθιας (από την πρόσθια πλευρά της σπονδυλικής στήλης) και οπίσθιας (από την οπίσθια πλευρά της σπονδυλικής στήλης) προσπέλασης μπορεί να είναι απαραίτητη για την διόρθωση της παραμόρφωσης. Η νοσηλεία στο νοσκοκομείο για τέτοιου είδους επεμβάσεις, εξαρτάται από τον συγκεκριμένο είδος της επέμβασης που διενεργήθηκε και από την γενική κατάσταση του ασθενούς. Πολλοί ασθενείς που υποβάλλονται σε χειρουργείο διόρθωσης σκολίωσης καπνίζουν ή έχουν άλλες συνοδές παθήσεις που επηρρεάζουν την ανάρρωση και τον χρόνο αποκατάστασης. Ένας κηδεμόνας μπορεί να χρησιμοποιηθεί μετά το χειρουργείο. Λεπτομέρειες όσον αφορά την επιστροφή στις φυσιολογικές σωματικές και αθλητικές δραστηριότητες, την μετεγχειρητική φροντίδα, και άλλα θέματα θα πρέπει να συζητηθούν με τον ασθενή πριν από το χειρουργείο.

Kύφωση

Η κύφωση είναι η πρόσθια κάμψη της σπονδυλικής στήλης που προκαλεί ύβο. Μερικοί άνθρωποι έχουν κύφωση στάσης, η οποία δεν είναι δύσκαμπτη. Άλλοι έχουν μια πιο δύσκαμπτη ή δομική κύφωση. Προυπάρχουσα κύφωση Scheuermann (που μπορεί να επιδεινωθεί από επιπρόσθετα συμπιεστικά καταγματα) είναι συχνά η αιτία αυτής της παραμόρφωσης. Ωστόσο, πολλαπλά συμπιεστικά κατάγματα αρκούν για να προκαλέσουν την παραμόρφωση αυτή εξαιτίας της καθίζησης των σπονδύλων, όπως συχνά συναντάται σε μεγαλύτερες γυναίκες με οστεοπόρωση.

 Συμπτώματα και διάγνωση

Η οσφυαλγία είναι το πιο συχνό και επίμονο σύμπτωμα, αλλά οι ασθενείς μπορεί επίσης να παραπονιούνται για επιδείνωση της παραμόρφωσης και ελάττωση του αναστήματος. Ακτινογραφίες, ΜΤ και ΑΤ χρησιμοποιούνται για την εκτίμηση της παραμόρφωσης.

Θεραπεία

Η σύγχρονη αντιμετώπιση περιλαμβάνει φυσικοθεραπεία και μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα. Εάν ο ασθενής έχει οστεοπόρωση, αυτό πρεπει να αντιμετωπισθεί παράλληλα. Όπως αναφέρθηκε προηγουμένως, υπάρχουν πολλά φαρμακευτικά σκευάσματα που είναι διαθέσιμα (όπως η Καλσιτονίνη) και μπορεί να μειώσουν τον πόνο, αλλά δεν έχουν καμία δράση στην διόρθωση της σφηνοειδούς παραμόρφωσης των σπονδύλων ή στην διόρθωση μιας σημαντικής σπονδυλικής παραμόρφωσης. Οι κηδεμόνες μπορεί να προσφέρουν υποστήριξη στην σπονδυλική στήλη και να μειώσουν τον μυικό σπασμό. Εάν υπάρχει κάποια αμφιβολία όσον αφορά την υποκείμενη πάθηση στην οποία οφείλονται τα συμπιεστικά κατάγματα, η βιοψία είναι απαραίτητη για τον αποκλεισμό νεοπλασματικής νόσου, λοίμωξης ή άλλων παθήσεων. Εάν αυτά τα συντηρητικά μέτρα αποτύχουν, η χειρουργική επέμβαση μπορεί να είναι απαραίτητη για την ανακούφιση από τον πόνο και την βελτίωση της παραμόρφωσης ή την αποσυμπίεση των νευρικών ριζών. Η κυφοπλαστική μπορεί να είναι χρήσιμη σε αυτές τις καταστάσεις, αλλά περισσότερο εκτεταμένες σπονδυλοδεσίες με τοποθέτηση υλικών μπορεί να είναι απαραίτητη για την επίτευξη των επιθυμητών χειρουργικών αποτελεσμάτων.